ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ - ΠΕΡΙ ΑΚΗΔΙΑΣ

  

ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ - ΠΕΡΙ ΑΚΗΔΙΑΣ 

Η ακηδία είναι ο τρομερότερος εχθρός της πνευματικής ζωής. Όλα τα πάθη άπτονται εν μέρει της ανθρωπίνης υποστάσεως, αλλά αυτό το τρομερό κακό, η ακηδία ή αμέλεια, άπτεται του ψυχικού και του σωματικού κόσμου του ανθρώπου. Σαλεύει το σύνολο της ανθρωπίνης υποστάσεως. Το γεγονός είναι ότι αυτή ξεκινά ενεργώντας μέσα από το ψυχοσωματικό σύστημα του ανθρώπου. Άπτεται των ιδίων των μελών και προκαλεί την παράλυση, την κατά φύσιν αδράνεια.

Υπάρχει και ένας δεύτερος λόγος πού συντελεί ώστε να γίνεται δυσκαταγώνιστο το πάθος, χάριν του ότι η ίδια φύση αφ’ εαυτής, μετά την πτώση, δεν θέλει να κουραστή.

Επικαλείται τους φυσικούς νόμους της αυτοσυντηρήσεως πού επιτάσσουν να είναι ο άνθρωπος σε ευτυχία, σε άνεση και όχι σε κόπωση. Δεν προϋπήρξε το θέμα του πόνου, του κόπου, της αγωνίας. Αυτά δεν είναι φυσικά φαινόμενα, αλλά μεταπτωτικά συμπτώματα. Τότε γίνεται δυσκαταγώνιστο το πάθος, επειδή κατά φύσιν αρπάζει όλο το νευροψυχικό σύστημα του άνθρωπου και το δένει. Δεύτερον, η ίδια η φύση υποστηρίζει αυτό το πάθος, διότι θέλει την άνεση, δεν θέλει την κόπωση. Η κόπωση εισήχθη υπό το νόημα του σταυρού με την παρουσία του Θεού Λόγου και είναι ο τρόπος με τον οποίο κατεργάζεται ο άνθρωπος την σωτηρία του. Όμως η ακηδία άπτεται των μελών του ανθρώπου. Τα ίδια τα μέλη υποστηρίζουν την ακηδία. Δεν θέλει η φύση να πονέση, δεν περιέχεται μέσα της, όπως η πείνα, η δίψα, ο ύπνος. Το μόνο πού δεν περιέχει μέσα της η ανθρώπινη φύση είναι ο κόπος και ο πόνος, πού είναι μεταπτωτικά παράσιτα. Αυτή ακριβώς είναι η αιτία πού γίνεται δυσκαταγώνιστη η ακηδία.

Στον μοναχό η ακηδία πολεμά περισσότερο, ιδίως τους αναχωρητές και τους ησυχαστές πού είναι τελείως μόνοι τους. Επειδή είναι η φύση των πραγμάτων έτσι και δεν έχουν μέριμνες και κατ’ ανάγκην αδρανούν, βρίσκει αφορμή και τους πολεμάει. Στους κοινοβιάτες, οι όποιοι βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση χάριν της διακονίας και του συστήματος της λειτουργίας της μονής, δύσκολα εισέρχεται η ακηδία. Έναν ασκητή όμως, ο όποιος δεν έχει ανάγκη να κινήται, τον πολεμά πιο πολύ. Η αιτία η οποία επιτρέπει στο πάθος να επιτίθεται, είναι η αμέλεια τού καθήκοντος. Όταν παραλείψη ο μοναχός το καθήκον του, τον κανόνα τού, όλο τον κύκλο της λειτουργίας του (λειτουργία δεν εννοώ το μυστήριο, αλλά, κατά τον Αββά Ησαΐα, τον όλο κύκλο των μοναχικών του καθηκόντων). Όταν ο μοναχός παραλείψη κάτι από τα καθήκοντά του, τότε δίνει δικαίωμα στην ακηδία να παρουσιάζεται. Μερικές φορές η ακηδία είναι φυσιολογική και ξεκινάει από μια μορφή αδράνειας. Μόλις λίγο αντισταθεί ο άνθρωπος, την διώχνει και αυτή, μη έχοντας παρρησία, φεύγει. Όταν όμως εξ υπαιτιότητός του η παραλείψει το καθήκον του, η κατακρίνει συστηματικά άλλον, η πέσει σε εγωισμό και παραδέχεται την κενοδοξία, τότε το πάθος επιτίθεται με δύναμη και θέλει πολύν αγώνα να αποτιναχθή. Διαφορετικά θα επιφέρη την αιχμαλωσία.

Τα μέσα εκείνα πού συμβάλλουν στην νίκη αυτού του πάθους είναι οι εσχατολογικές έννοιες. Όταν δηλαδή σκεφτόμαστε τον θάνατο, την κρίση, την αποκατάσταση, την μέλλουσα ζωή, την κόλαση, την βασιλεία των ουρανών. Αυτές οι μεταφυσικές έννοιες πολύ βοηθούν στο να μπόρεση να το αποτίναξη ο άνθρωπος, περισσότερο όμως η μνήμη του θανάτου.

Επί πλέον, τα μαρτύρια των μαρτύρων, οι κόποι των Αγίων, ο σταυρός του Χριστού συγκινούν τον άνθρωπο, τον βοηθούν να ξεκινήση τον αγώνα, πού με την συμπαράσταση της Χάριτος σιγά-σιγά αποδιώκει την ακηδία, αποδεσμεύεται από την τυραννία της και ισορροπεί. Πάντως είναι το τρομερότερο πάθος το όποιο πολεμάει τον άνθρωπο μέχρι εσχάτης αναπνοής. Όσο ζή ο άνθρωπος, ζή και αυτό μαζί του. Εκείνοι φυσικά πού κατόρθωσαν με την Χάριν του Αγίου Πνεύματος να την δρασκελίσουν, τους ακολουθάει μεν, δεν έχει όμως δύναμη να τους ενοχλήση. Διότι αυτοί απέκτησαν σαν νόημα της ζωής τους την έννοια του σταυρού και έχει φυτευθεί μέσα τους το θέμα της φιλοπονίας πού δεν ξεριζώνεται εύκολα, όπως ακριβώς βλέπομε στους βίους των Πατέρων μας. Ενώ ήσαν θεοφόροι πλέον και είχαν καταπαύσει στον σαββατισμό, εν τούτοις όμως, δεν έβγαιναν από το νόημα της φιλοπονίας. Ενώ δεν τους χρειαζόταν ο αγώνας, και πάλι βιάζονταν να μην φάνε, να μην κοιμηθούν, να φυλάξουν τον κανόνα τους.

Το πάθος της ακηδίας περισσότερο ενοχλεί τους νέους. Διότι οι νέοι δεν έχουν κατάσταση Χάριτος «ἐνδημούσης», αγωνίζονται φυσικά «πίπτοντες καί ἐγειρόμενοι». Επειδή βρίσκονται σ’ αυτήν την κατάσταση και η φύση είναι τότε περισσότερο σαρκική, τους πολεμάει εντονώτερα. Θέλουν περισσότερη προσοχή. Τούς ωφελεί πολύ το πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα γενικά για όλους τους ανθρώπους, είναι το μόνο μέσο πού απαλλάττει από την εξουσία αυτής της πνευματικής χολέρας. Όταν έχει πρόγραμμα, ξέρει ο άνθρωπος και συστηματοποιεί την ζωή του και αποκτά τάξη και συνηθίζει να το φυλάη. Τότε κατέχει ένα όπλο κατά της ακηδίας. Και αν η ακηδία επιχειρήση να τον πιάση, της σπάει τα δεσμά, διότι ξέρει ότι αυτή την ώρα πρέπει να κάνη αυτό το πράγμα, εν συνεχεία πρέπει να κάνη το άλλο πράγμα και έτσι, εν ονόματι του προγράμματος, σπάει την δυναστεία της.

Το θέμα του προγραμματισμού είναι ένα πάρα πολύ βοηθητικό μέσο, γι αυτό μην το περιφρονήτε. Αν το ερευνήσωμε βαθύτερα, θα καταλήξω με ότι είναι από την αρχή της δημιουργίας των όντων. Το παρέδωσε ο Θεός σε όλα τα λογικά όντα. Βλέπετε, όλη η κτίση έχει μια κίνηση., ανάλογα με τους φυσικούς της νόμους. Τί είναι η κίνηση παρά προγραμματισμός; Βλέπετε ότι από την αρχή της δημιουργίας ετέθησαν ως θεμελιώδεις νόμοι; Μόλις δημιουργήθηκε ο άνθρωπος ετέθη στον παράδεισο του «ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν».

Οσάκις τα λογικά όντα παραβούν τον προγραμματισμό πού είναι η εντολή, αμέσως εκπίπτουν. Βλέπετε πόσο βασικό στοιχείο είναι ο προγραμματισμός στην ανθρώπινη υπόσταση;

Και ο γενικός προγραμματισμός, και ο μερικός είναι πάρα πολύ βοηθητικοί στο να μπορέση ο άνθρωπος να κρατηθή στην θέση του. Ακόμη και στις κοινωνίες υπάρχει προγραμματισμός σαν απαραίτητος όρος κανονικής των λειτουργίας. Άρα, ο προγραμματισμός είναι στο να φυλάττη ο άνθρωπος εντολή και να βρίσκεται σε πρόγραμμα.

Είναι ένα στοιχείο της φύσεώς του, πού τον κρατάει σε ισορροπία και, μέσω αυτού, ανακτά την προσωπικότητά του και οποιαδήποτε ώρα το καταργήσει, πέφτει. Αυτό είναι το νόημα της ακηδίας με λίγα λόγια.

ΠΗΓΗ