ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΛΑΙΚΩΝ-ΝΗΣΤΕΙΑ-ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΗΣΤΕΥΟΥΜΕ

ΝΗΣΤΕΙΑ

Μ

ε ένα πατερικό απόφθεγμα που διασώζεται σ' ένα παλαιό Γεροντικό, θ' αρχίσουμε να γράφουμε για τον Ιερό αυτό θεσμό της Εκκλησίας μας, τη νηστεία.

Σε κάποια Σκήτη αγίων μοναχών είχαν λάβει χώρα πολλά θαυμαστά γεγονότα. Ή φήμη αυτών διαδόθηκε πολύ γρήγορα στη γύρω περιοχή. Έτσι, κάποιος ταλαίπωρος Πατέρας οδήγησε το δαιμονισμένο παιδί του στους γέροντες, προκειμένου να το θεραπεύσουν. Οι άγιοι όμως Πατέρες, από ταπείνωση απέφευγαν τη θεραπεία του νέου. Και ό δυστυχισμένος εκείνος νέος βασανιζόταν αρκετό καιρό από το δαιμόνιο. Μία μέρα ένας εκ των γερόντων τον σπλαχνίστηκε. Τον σταύρωσε με τον ξύλινο σταυρό που είχε πάντα στη ζώνη του και ανάγκασε το ακάθαρτο πνεύμα να εγκαταλείψει τον νέο. Μα μόλις βγήκε αγρίεψε και φρύαξε: Αφού με βγάζεις από την κατοικία μου θα έλθω να μείνω μέσα σου", λέγει στον γέροντα. Και ο γέροντας απαντά: Έλα. Έτσι το δαιμόνιο μπήκε μέσα στον ασκητή και παρέμεινε εκεί βασανίζοντας τον δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Και ό άξιος εκείνος μοναχός υπέμεινε καρτερικά τον πόλεμο και αγωνιζόταν συνεχώς να καταβάλει τον εχθρό. Τα όπλα του ήταν μια υπεράνθρωπη νηστεία και μια ακατάπαυστη προσευχή. Δεν έβαζε τίποτα σχεδόν στο στόμα του, το βράδυ μασούσε λίγα κουκούτσια από φοίνικες και κατάπινε το ζωμό τους.

Σαν είδε και απόειδε το δαιμόνιο κίνησε να φύγει νικημένο. - Ξέρεις γέροντα, του λέγει, εγώ φεύγω.- και γιατί φεύγεις; Δε σε διώχνει κανένας από δω. - με αφάνισε ή νηστεία σου, αποκρίθηκε το δαιμόνιο και έγινε άφαντο.

Τόση πράγματι δύναμη έχει ή νηστεία. Διώχνει ακόμη και δαίμονες. Νηστεία! αν θελήσουμε να αναλύσουμε τη λέξη θα διαπιστώσουμε ότι απαρτίζεται από δυο συνθετικά. Το πρώτο συνθετικό είναι το αρνητικό "Νή" και το δεύτερο το ρήμα "Εσθίω" (=νηστεύω) επομένως σημαίνει: "Νή-εσθίω" δηλαδή δεν τρώγω. Και για να κυριολεκτούμε. Νηστεία σημαίνει στην εκκλησία μας αποχή από ορισμένες τροφές που έχουν χαρακτηριστεί αρτύσιμες και που ό Χριστιανός απέχει από αυτές ορισμένες ημέρες της εβδομάδας ή και ορισμένες ημέρες του έτους.

Ποιες είναι αυτές οι ημέρες και περίοδοι του έτους; 'Επειδή υπάρχουν πολλοί χριστιανοί που δεν γνωρίζουν αυτές τις νηστείες και επειδή κάποιοι τις λησμονούν και συνεχώς ερωτούν, παραθέτουμε τούς παρακάτω πίνακες, ώστε ανά πάσα στιγμή να τούς συμβουλεύονται και να μην κάνουν λάθος ποτέ. δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι πολλοί αδελφοί μας αγνοούν τη νηστεία των Αγίων Αποστόλων, άλλοι και άλλες διαταγμένες νηστείες της Εκκλησίας μας. Οι παρακάτω πίνακες ελήφθησαν από το προσευχητάρι του 'Επισκόπου Ματθαίου Λαγγή.

ΠΟΙΑΙ ΑΙ ΔΙΑΤΕΤΑΓΜΕΝΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑΙ

Έκαστος χριστιανός οφείλει να νηστεύει κατά τας διατεταγμένα; υπό της Μητρός ημών Εκκλησίας νηστείας. Νηστεία εκκλησιαστικώς νοείται, όταν τρώγαμε μόνον άπαξ της ημέρας, την ενάτην (περί την 3ην μ.) ξηράν τροφήν, άνευ ελαίου, οίνου ή άλλης λιπαράς τροφής. Λήψις τροφής, έστω και μόνο άρτου, περισσότερον της μιας φοράς ημερησίως λέγεται λύσις νηστείας. 'Εάν φάγωμεν και έλαιον ή άλλα λιπαρά φαγητά ή πίωμεν οίνον ή οινοπνευματώδη ποτά, λέγεται κατάλυσις νηστείας (Όλα τα παραπάνω αφορούν κυρίως τούς μοναχούς και όσους επιθυμούν να νηστέψουν, όπως οι μοναχοί).

Διατεταγμέναι νηστείαι, εν αις οφείλομεν να νηστεύωμεν, είναι αι εξής:

1) Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή

2) τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή

3)Τη Μεγάλη Εβδομάδα

4) των Αγίων Αποστόλων

5) Της Παναγίας (Δεκαπενταύγουστου)

6) του προ των Χριστουγέννων τεσσαρακονθημέρου

Επίσης οφείλομε να νηστεύωμεν κατά τας εξής εορτάς εις οιανδήποτε ημέραν και αν τύχωσιν, εκτός Σαββάτου και Κυριακής, οπότε καταλύομεν μόνον οίνου και ελαίου.

1) την 5ην 'Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανείων.

2) την 29ην Αύγουστου, της αποτομής της Τίμιας Κεφαλής του Προδρόμου.

3)Την 14ην Σεπτεμβρίου, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

4) την 24ην Δεκεμβρίου, παραμονήν της του Χριστού Γεννήσεως.

'Εάν τύχει κάποια εορτή κατά την Καθαράν ή τη Μεγάλη Εβδομάδα δεν καταλύομεν.

ΚΑΤΑΛΥΣΙΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Κατάλυσις νηστείας σε όλα τις Τετάρτες και τις Παρασκευές επιτρέπεται κατά τις εξής περιπτώσεις:

1) Από 25ης Δεκεμβρίου μέχρι 4ης 'Ιανουαρίου

2)Από της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι της Κυριακής του Άσωτου

3) Κατά την εβδομάδα της Τυροφάγου (τυρού μόνο και φων ουχί όμως και κρέατος, όπερ κατά την εβδομάδα ταύτην ου καταλύεται)

4) Κατά την εβδομάδα της Διακαινησίμου

5) Κατά την εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος.

Κατά τας Τετάρτας και Παρασκευάς, κατά τας οποίας συμπίπτουν Δεσποτικαί ή Θεομητορικαί ή και Αγίων εορταί, επιτρέπεται κατάλυσις γενική μεν εις ενίας περιπτώσεις, μερική δε εις ετέρας. Αι περιπτώσεις αύται, αι εις εκάστην εορτήν αφορώσαι, εμφαίνονται λεπτομερώς, έν διττοΐς πίναξιν, ετέρω διά τας ακινήτους εορτάς και ετέρω διά τας κινητάς τοιαύτας τας εκ του Πάσχα εξαρτωμένας.

Κατά την τεσσαρακοστήν των Χριστουγέννων, επιτρέπεται κατάλυσις ιχθύος, εκτός Τετάρτης και Παρασκευής μέχρι της 17ης Δεκεμβρίου. από δε της 18ης μέχρι της 24ης Δεκεμβρίου επιτρέπεται κατάλυσις οίνου και ελαίου (Πηδάλιων 1982, ύποσημ. εις ερμηνεία ξθ 'κανόνος των Αγίων Αποστόλων, σελ. 93 -94).

Επίσης, καθ' άπαντα τα Σάββατα και τας Κυριακάς του όλου ενιαυτού δεν επιτρέπεται νηστεία οίνου και ελαίου πλην μόνου του Μεγάλου Σαββάτου.