19 ΜΑΙΟΥ-ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Η 19η Μαΐου επιλέχθηκε ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, καθώς στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ, ο μετέπειτα "πατέρας των Τούρκων" -Ατατούρκ-, αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και ανέλαβε τη διοίκηση του εθνικού τουρκικού στρατού. Με στόχο να επιβάλει το σύνθημα του προγενέστερου κινήματος των Νεοτούρκων, "Η Τουρκία στους Τούρκους", ο Κεμάλ ήταν αποφασισμένος να καταπνίξει κάθε αντίθετη φωνή, πιστεύοντας ότι μόνο ένας τρόπος υπήρχε ώστε μία πολυεθνική χώρα να μετατραπεί σε εθνικό κράτος. 

Ακόμη, δεν προτίθετο να αφήσει να χαθούν και άλλα τμήματα της Τουρκίας - είτε με τις πιο "εξτρεμιστικές" προτάσεις για ένωση του Πόντου με την Ελλάδα ή δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους, είτε με την πρόταση για Αρμενοποντιακή Ομοσπονδία, που τότε συζητείτο, δηλαδή την ένταξη των Ποντίων σε αρμενικό κράτος, στο οποίο θα περνούσε και η Τραπεζούντα

Επιπροσθέτως, ο Κεμάλ θεωρούσε τους χριστιανικούς πληθυσμούς συνεργάτες των εχθρών της Τουρκίας, Ρώσων. Στην ταραγμένη Τουρκία της περιόδου, από την οποία είχαν αποκοπεί τεράστια τμήματα μέσα σε λιγότερο από έναν αιώνα και η οποία κινδύνευε με πλήρη διάλυση, η εθνοκάθαρση αποτελούσε εύκολη και εφαρμόσιμη λύση και τρόπο απαλλαγής από δυνάμει προδοτικά στοιχεία

Συνεργοί του Κεμάλ στις διώξεις κατά του ελληνικού στοιχείου ήταν, σε στρατηγικό επίπεδο, οι γερμανοί σύμμαχοί του και, ως εκτελεστές, οι τσέτες, ληστρικές ομάδες κυρίως κουρδικής καταγωγής, που συντάχθηκαν με τους Νεότουρκους. Οι σφαγές, το κάψιμο ολόκληρων χωριών, οι εκτοπισμοί, οι εξορίες, οι βιασμοί, οι καταστροφές ή οι λεηλασίες περιουσιών, τα "Τάγματα Εργασίας" και κατ' ουσίαν εξόντωσης είναι η μοίρα και των Ποντίων Ελλήνων.

Η καταστροφή του ποντιακού ελληνικού στοιχείου, όπως και η Αρμενική Γενοκτονία και οι σφαγές των Ασσυρίων, αποτελούν, σύμφωνα με τον Τζορτζ Χόρτον, γενικό πρόξενο των ΗΠΑ στη Σμύρνη, παρακλάδια της κεντρικής απόφασης των Τούρκων να "τελειώνουν" με τους χριστιανικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δεν ήταν δυνατό να εξισλαμισθούν ή να απορροφηθούν στη νέα τουρκική ταυτότητα. Από το 1915, ενώ ξεκινά η γενοκτονία των Αρμενίων, η κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης έχει σχεδιάσει και την εξόντωση του ποντιακού στοιχείου, που εν τέλει θα πραγματοποιήσει ο Κεμάλ.

Ο υπουργός των Εσωτερικών Ταλαάτ μπέης και ο υπουργός Πολέμου Ενβέρ πασάς βρίσκονται πίσω από τον αρχικό σχεδιασμό της γενοκτονίας

Το ποντιακό στοιχείο γνωρίζει εξ αρχής ποια μοίρα τού επιφυλάσσουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν οι Ρώσοι εγκαταλείπουν την Τραπεζούντα, μετά από διετή κατάληψη, το 1918, χιλιάδες Πόντιοι τους ακολουθούν και προτιμούν να μεταβούν ως πρόσφυγες στον Καύκασο, όπου υπάρχουν προσφυγικές ποντιακές κοινότητες από το 1460, που οι Οθωμανοί πήραν την Τραπεζούντα.

Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει καμία γενοκτονία. Ούτε την Αρμενική, ούτε την Ποντιακή ούτε αυτή των Ασσυρίων. Μάλιστα, θεωρεί ότι η επιλογή από την Ελλάδα της 19ης Μαΐου -ημέρας που συνδέεται άμεσα με τον Ατατούρκ και εορτάζεται ως απαρχή της Κεμαλικής Επανάστασης-, έχει ως στόχο να αμαυρώσει την εικόνα του Κεμάλ.