ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ

Η Ιερά Εικών του Αγίου Θεράποντος επισκόπου Κύπρου, του Θαυματουργού (Ιερόν ΙΔ παρεκκλήσιον αγίου Θεράποντος Ερυθρές Αττικής "Κριεκούκι") 

Από το πρωτότυπο κείμενο

Ούτος ο μακάριος είλκε μεν το γένος εκ της των Αλαμάνων χώρας, εξ ευγενών γεννητόρων και ευσεβών καταγόμενος. Αλλά νηπιόθεν της του γένους λαμπρότητος, και των βιοτικών απάντων καταφρονήσας, επειδή τα ιερά γράμματα εξεπαιδεύθη, και πλήρης τούτων εγένετο, ταις ιεραίς Εκκλησίαις εσχόλαζε, τας θείας Γραφάς καθ’ εκάστην επαναγιγνώσκων, και βίον λιτόν μετερχόμενος, και προιούσης της ηλικίας, πάσαν την έφεσιν αυτού προς επίδοσιν αρετής και Θεώ αρέσκειν επιδούς, πάση σκληραγωγία και εγκρατεία εαυτόν καθυπέβαλλεν. Ούτω δε πάντα βαθμόν Εκκλησιαστικόν παραλλάξας, ασκήσει και θεία γνώσει ελλαφθείς, ένθερμος κύρηξ του Χριστού ανεδείκνυτο. Του δε Επισκόπου της ιδίας πατρίδος τον βίον απολιπόντος, εκ θείας προνοίας, ψήφω του φιλοχρήστου λαού κανονικώς, επίσκοπος αναδειχθής καιπερ μη βουλόμενος, Αρχιερεύς ούτος καθίσταται, και της οικείας πατρίδος τους οίακας εγχειρίζεται. Κάλλιστα δε διαλάμψας εν τη Εκκλησία, το της αρχιεροσύνης κατεκόσμησεν αξίωμα, και γέγονε διδάσκαλος της Ορθοδοξίας, ακριβής, πολλούς μεν τω Χριστώ προσαγόμενος, πολλούς δε από και διαφόρων αιρέσεων, εις την αληθή και ορθόδοξον πίστιν καθοδηγών.
Ούτος ουν επί πολλοίς έτεσι το του Χριστού ποίμνιον θεαρέστως ποιμάνας, επειδή ο των ζιζανίων σπορεύς, πόλεμον άσπονδον κατά της Εκκλησίας εκίνησε, του μη προσκυνείν τας αγίας και σεπτάς Εικόνας, στερρώς κατά των Εικονομάχων αντιταξάμενος, ήλεγξεν αυτούς, αιρετικούς και αθέους και ασεβείς αποκαλέσας. Οι δε, μη ανεχόμενοι τας ύβρεις, τας σάρκας του Αγίου κατέξεον όνυξιν.Ο δε άγιος, ευχαρίστως πάντα υποφέρων, έλεγεν προς τους παρόντας. «Υπέρ της του Χριστού και Θεού μου αγίας Εικόνος, ετοίμως έχω μεληδόν κατατμηθήναι». Οι δε αλητήριοι, χερσί και ποσί δεσμεύσαντες τον Άγιον, εναπέρριψαν ζοφώδει φρουρά, και εσφραγισμένων των θυρών ουσών, Άγγελος Κυρίου εν τη νυκτί εκείνη, απέλυσε τον Άγιον εκ των δεσμών αυτόν εκ τρίτου και είπεν αυτώ : «Τάχυνον, και πορεύθητι. Εισακούσθη η δέησίς σου, γνήσιε Μαθητά του Χριστού». Τη δε έωθεν εξαγαγόντες τον Άγιον, ως είδον αυτόν αμετάθετον, τύπτοντες αυτόν απεδίωκον. Ο δε φησι προς αυτούς, «Επειδή αδιόρθωτοι μένετε, και γαυριώντες αλαζονεύεσθε κατ’εμού, ήδη έφθασεν εφ’υμάς η οργή του Κυρίου, ημιξήρους αποκαθιστώσα, ίνα δι υμών και οι λοιποί σωφρονισθώσιν».
Και άμα τω λόγω, ως είδος αστραπής εξ ουρανού κατελθούσης, μετά φρικώδους βροντής, ημιξήρους αυτούς απειργάσατω, ο δε Άγιος, μετά την θείαν εκείνην επιφάνειαν, την πόλιν εκείνην καταλιπών, ανήλθε εις Ιεροσόλυμα. Εν δε τω μέλλειν αποδημήσαι της πατρίδος, ευχαριστηρίους αφήκε φωνάς, ότι την πόλιν αυτού, πολυάνθρωπον ούσαν, και τοσούτον τη αιρέσει πλήθουσαν, επί της εναντίας τάξεως κατέλιπεν.
Άπαντας ουν τους ιερούς τόπους περιελθών, και την οφέλειαν παρ’ εαυτώ θυσαυρίζων, θαύμασι και τέρασι πολλούς κατέπληξεν, όθεν και μέγας θαυματουργός ανεφάνη. Επ’ αυτήν γαρ την Ιερουσαλήμ, εν μια των ημερών παριόντος του Αγίου, γύναιον εξ’ Εβραίων αυτώ προσυπαντά, ούτινος τον παίδα τεθνηκότα εξεκόμιζον, και οία μήτηρ, αμέτρως εκόπτετο * ταύτην δε κατοικτηρήσας ο Άγιος, και την δεξιάν τω τεθνηκότι προτείνας, λέγει « Έγειραι, φησίν εν ονόματι Ιησού Χριστού, όν οι άνομοι Εβραίοι εσταύρωσαν επί Ποντίου Πιλάτου». Και ο λόγος ευθύς ζωτικήν αυτώ δέδωκεν ανέγερσιν. Η δε μήτηρ επί τα ίχνη του Θαυματουργού Θεράποντος προσπεσούσα είπεν « Όν ανέστησας, δι ύδατος αναγέννησόν συν εμί».
Μετά δε ταύτα, χρόνο έτι ικανόν διαβιβάσας, και θαύματα μεγάλα, τη του Χριστού επικλήσει, εις την περιφανή Κύπρον απέπλει, ένθα ξενισθείς παρά Σωσίω τινί, χαλεπώς ασθενούντι, ιάσατο αυτόν και την γυναίκα αυτού, επί χρόνοις εννέα πυρέσσουσαν επί κλίνης, κρατήσας της χειρός, ανήστησιν υγιά. Και έταιροι πολλοί νόσους έχοντες ποικίλας, υγιάνθησαν δια της επιθέσεως των χειρών του Αγίου, και τους αιρετικούς Θεοπασχίτας γενναίως διήλεγξεν. Οθεν εξ’αυτών, άνθρωπος τις αυθάδης και υπερήφανος δέδωκε ραπίσματα τω Αγίω. Μεθ’ημέρας, μεταμεληθέντος του αιρετικού, και συγχώρησιν παρά του Αγίου ζητήσαντος δια την τολμηρίαν, ο Άγιος, ουκ έδωκεν αυτώ συγγνώμην, αλλ’ απεπέμψατο, επαρασάμενος αυτόν είναι κεχωρισμένον της δόξης του Χριστού. Είπε γαρ, ότι τον Κύριον είδε κατ’ όναρ, εν σχήματι παιδίου νεογνού, υπέρ τον Ήλιον εξαστράποντα και περιβεβλημένον λευκόν χιτώνα διερρηγμένον από κεφαλής μέχρι ποδών, ο δε διαρρήξας τον χιτώνα, αυτός έστι και οι ομόφρονες αυτώ.Οι δε ευσεβείς των Κυπρίων εκπλαγέντες την μεγάλην του Αγίου αρετήν και ο τότε Πρόεδρος αυτών, μαθών δια αποκαλύψεως κόσμου περί του Αγίου, ικετεύων μετά παρακλήσεως μένειν εν τη Νήσον τον Άγιον, ίνα πολλόις όφελος και σωτηρίας ψυχής γένηται και προίστασθαι μερικώς Εκκλησίας μίας της κατά Κύπρον κειμένης, ήτις και τω αιγιαλώ προσεπέλαζεν. Ου πολλού δε χρόνου παρελθόντος και επιδρομής αλλοφύλων Αράβων κατά της Κύπρου γενομένης, (οπότε Μοναστήρια και Εκκλησίαι κατεσκάφησαν, και πολλούς ανηλεώς κατέσφαζον), συλλαβόντες οι διώκται ούτοι και τον Άγιον, εν τη Εκκλησία λειτουργούντα, απεκεφάλισαν και κατέσφαξαν αυτόν έμπροσθεν της αγίας Τραπέζης ου γενομένου, ωδαί και μελωδίαι Ασωμάτων Δυνάμεων περί το σώμα του μακαρίου Θεράποντος ανεπέμπετο, και το ξένον θέαμα, τους πιστούς εις ευχαρηστίαν Θεού εκίνησεν, τους δε σφαγέας Άραβας κατέπληττε, οί και μεταμελείσθαι επί τω ανόμω θελήματι εβιάζοντο.Ο δε Άγιος του Χριστού Ιερομάρτυς, υπό των πιστών κηδευθείς, την ατελεύτητον και αγήρω μακαριότητα κεκλήρωται. Το δε τίμιον αυτού λείψανον ανηνέχθη εις Κωνσταντινούπολιν μετά πάροδον πολλών χρόνων, των Αγαρηνών βουλευσάμενων τη Κύπρω επιτήθεσθαι, αυτού του Αγίου δι’ επιφανείας μετατεθήναι κελεύσαντος. Και νυν ένθα κείται, πηγάς θαυμάτων αναβλύζει εκάστοτε.

Στην απλή δημοτική

Ο μακάριος αυτός άνδρας, καταγόταν από την χώρα των Αλεμάνων (Δουκάτο στην περιοχή της Γερμανίας), από ευγενείς και ευσεβείς γονείς. Καταφρόνησε όλες τις ανάγκες της ζωής γιατί εκπαιδεύτηκε στα Ιερά Γράμματα κατανοώντας τα πλήρως. Περνούσε κάθε ημέρα, όλο τον χρόνο του στις ιερές Εκκλησίες, μελετώντας τις Γραφές. Η ζωή του ήταν πολύ λιτή και απλή. Ήθελε να αρέσει στον Θεό και για να αποκτήσει την επίδοση των αρετών, σκληραγωγούσε τον εαυτό του σε εγκράτεια και πολλούς αγώνες. Έγινε ένθερμος κύρηκας του Χριστού. Ο επίσκοπος της Αλεμανίας τον κάλεσε -αφού έμαθε για την ζωή του- και με την συνεργεία της θείας Πρόνοιας και την ψήφο του λαού χειροτονήθηκε Επίσκοπος. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο άγιος Θεράπων δεν το επιθυμούσε αυτό, αλλά υπάκουσε στην εντολή της θείας Χάριτος και εγκαταστάθηκε στην πατρίδα του με τον βαθμό του Επισκόπου. Λάμπρυνε το αξίωμά του, έγινε διδάσκαλός της Ορθοδοξίας και ακριβής στον λόγο του. Μετέστρεψε πολλούς από διάφορες αιρέσεις πίσω στην Αληθινή Πίστη της Ορθοδοξίας.

Επειδή ποίμανε θεάρεστα για πολλά χρόνια το ποίμνιο του Χριστού, ο Διάβολος, κήρυξε βρώμικο πόλεμο κατά της Εκκλησίας του Χριστού, για την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων. Ο Άγιος Θεράπων αντιτάχθηκε και άσκησε κριτική στους εικονομάχους αποκαλώντας αυτούς αιρετικούς, άθεους και ασεβείς. Εκείνοι, μη ανεχόμενοι τις ύβρεις του Αγίου, τον συκοφάντησαν και τον φυλάκισαν και με σιδερένια νύχια έσκιζαν τον σώμα του. Ο Άγιος, τα υπέμεινε όλα αυτά με χαρά και έλεγε στους βασανιστές του «Για την Αγία Εικόνα του Χριστού, είμαι έτοιμος ακόμα και κομμάτια να γίνω». Και αυτοί έδεσαν χειροπόδαρα και φυλάκισαν τον Άγιο, τοποθετώντας μάλιστα και μεγάλη φρουρά έξω από το κελί του. Και ενώ οι θύρες του κελιού του ήταν σφραγισμένες, Άγγελος Κυρίου παρουσιάστηκε στον Άγιο τρείς φορές και αφού του έλυσε τα δεσμά και του γιάτρεψε τις πληγές, του είπε «Σήκω και μη φοβάσαι τίποτα. Ακούστηκε η προσευχή σου γνήσιε Μαθητή του Χριστού». Το επόμενο πρωί, οι φρουροί έβγαλαν τον Άγιο από το κελί του, τον χτυπούσαν και τον χλεύαζαν. Ο Άγιος αμέσως τους είπε: «επειδή με ειρωνεύεστε και παραμένετε αδιόρθωτοι και με βρίζετε, έφθασε σε εσάς η οργή του Κυρίου, και θα γίνετε όλοι παράλυτοι, ώστε από εσάς, να σωφρονιστούν και οι υπόλοιποι». Μόλις τελείωσε τον λόγο του, σχηματίστηκε στον ουρανό ένα είδος αστραπής που άφησε μεγάλο κρότο, και παρέλυσε τους φρουρούς, και με την βοήθεια του Αγγέλου Κυρίου, δραπέτευσε ο Άγιος και μεταφέρθηκε από την Αλεμανία στα Ιεροσόλυμα, μέσα σε μια νύχτα. Αφού επισκέφτηκε όλα τα Ιερά προσκυνήματα για δική του ωφέλεια, κατέπληξε πολλούς, με πολλά θαύματα και σημεία που έκανε και ανακηρύχτηκε από τους κατοίκους ως Μέγας και Θαυματουργός.

Ένα από τα πιο σημαντικά θαύματα που έκανε ο Άγιος Θεράπων, έγινε στην Ιερουσαλήμ, όταν συνάντησε τυχαία στον δρόμο μια τελετή ταφής ενός μικρού παιδιού. Ο Άγιος, σπλαχνίσθηκε την Μάνα του παιδιού που «αμέτρως εκόπτετο». Πλησίασε την σωρό του νεκρού παιδιού, και άπλωσε το δεξί του χέρι προς αυτήν και είπε «Σήκω, στο όνομα του Ιησού Χριστού, τον οποίον οι άνομοι Εβραίοι σταύρωσαν, επί ηγεμονίας Ποντίου Πιλάτου». Ο λόγος του Αγίου, αμέσως ανέστησε το νεκρό παιδί και έμειναν όλοι έκπληκτοι. Η μάνα του παιδιού, προσκύνησε τα ίχνη του Αγίου και με αναφιλητά τον παρακάλεσε να την βαπτίσει μαζί με το παιδί της και να αναγεννηθεί στην Ορθοδοξία. Μετά το γεγονός αυτό, όλος ο κόσμος διατυμπάνιζε παντού αυτό το μέγα θαύμα που τέλεσε ο Άγιος.

Ο Άγιος, έμεινε πολλά χρόνια στα Ιεροσόλυμα και τελούσε πλήθος θαυμάτων σε όλον τον κόσμο, με την επίκληση του ονόματος του Χριστού. Βλέποντας όμως τον κόσμο να τον τιμάει και έχοντας ήδη γίνει αρκετά γνωστός σε όλη την εκεί περιοχή, αποφάσισε να αφήσει τα Ιεροσόλυμα και να πάει κάπου μακριά για να αποφύγει την δόξα. Μπήκε σε ένα πλοίο και πήγε στην Κύπρο. Όμως η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη, που είχε φθάσει ακόμα και στην Κύπρο. Φιλοξενήθηκε από κάποιον Σώσιο ο οποίος μαζί με την γυναίκα του ήταν φιλάσθενοι. Η γυναίκα του ήταν κατάκοιτη στο κρεβάτι για εννέα χρόνια με υψηλό πυρετό. Βλέποντας ο Άγιος την καλοσύνη τους, τους έδωσε την πολυπόθητη υγεία. Και άλλοι πολλοί ασθενείς, όταν το έμαθαν παρακαλούσαν το Άγιο να τους Θεραπεύσει και ο Άγιος, βάζοντας τα χέρια του επάνω στα κεφάλια τους, θεράπευε όλες τις ασθένειες, κηρύττοντας σε όλον τον κόσμο την Αληθινή Πίστη της Ορθοδοξίας, ασκώντας έλεγχο και κριτική στους Αιρετικούς που πολεμούσαν την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων. Ο Άγιος Θεράπων ήταν απόλυτος σε ό,τι αφορούσε τέτοια θέματα (γι αυτό και η εικόνα του, κάνει πολλά θαύματα).

Κάποια στιγμή, ενώ ο Άγιος έδινε τον αγώνα του εναντίον των αιρετικών σε δημόσιο χώρο, κάποιος αυθάδης αιρετικός μη μπορώντας να αντιμετωπίσει τον Άγιο, τον χτύπησε στο πρόσωπο και τον έριξε καταγής. Μετά από μερικές ημέρες, νιώθοντας τύψεις για την μεγάλη διαφορά ηλικίας που τους χώριζε και για την βία που άσκησε στο πρόσωπο του γέροντα, ζήτησε από τον Άγιο να τον συγχωρέσει. Ο Άγιος τον κάλεσε να ασπασθεί τις Ιερές εικόνες και να αρνηθεί την αίρεση. Εκείνος δεν δέχθηκε και ο Άγιος δεν τον συγχώρεσε, διώχνοντας τον από κοντά του «επαρασάμενος αυτόν είναι κεχωρισμένον της δόξης του Χριστού». Είχε δει σε όνειρο, τον Κύριο σε νηπιακή ηλικία, να φοράει έναν χιτώνα λευκό αλλά σκισμένο από την κορυφή ως τα πόδια και να τον πληροφορεί ότι αυτός ο Αιρετικός και οι όμοιοί του διέρρηξαν τον χιτώνα του με τα πιστεύω τους. Όλη η κοινωνία της Κύπρου έμεινε έκπληκτη με το θάρρος και την αρετή του Αγίου.

Ο τότε Πρόεδρος του νησιού, αφού έμαθε για τον Άγιο, τον κάλεσε και τον παρακάλεσε να μείνει εκεί κοντά του, δίνοντας του την επισκοπή της Λάρνακας, για να ωφεληθεί όλος ο κόσμος. Ο Άγιος, δέχθηκε και έγινε επίσκοπος Κύπρου. Όλοι ήταν χαρούμενοι γιατί εκτός από επίσκοπος, ήταν και ο Ανάργυρος Ιατρός του Νησιού.

Μετά από πολλά χρόνια, έγινε επιδρομή των Αράβων στην Κύπρο, οι οποίοι κατέκαυσαν όλα τα Μοναστήρια και τις Εκκλησίες και έσφαξαν πολλούς κατοίκους του νησιού. Και τον Άγιο Θεράποντα τον συνέλλαβαν στην Εκκλησιά και τον αποκεφάλισαν μπροστά στην αγία Τράπεζα την ώρα που λειτουργούσε. Ξαφνικά, μόλις έγινε αυτό, ουράνιες μελωδίες και ένα Άκτιστο Φώς κύκλωσε όλο τον χώρο της Αγίας Τράπεζας. Αυτό το θέαμα στους πιστούς τους έδωσε δύναμη, ενώ στους Άραβες προκάλεσε φόβο και τύψεις για αυτό που έκαναν. Το σώμα του Αγίου Θεράποντος του Ιερομάρτυρα κηδεύτηκε από τους πιστούς, όπου και χτίστηκε ο πρώτος Ναός του.

Έπειτα από μερικούς αιώνες, και λίγο πριν επιτεθούν ξανά οι Αγαρηνοί στην Κύπρο, εμφανίστηκε σε όνειρο ο Άγιος και έδωσε εντολή να μεταφερθούν τα οστά του στην Κωνσταντινούπολη, για να μην πατηθούν από απίστους. Πράγματι, τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Πόλη στις 27 Μαΐου, όπου έγινε και ναός προς τιμήν του και αναβλύζουν θαύματα σε όποιον επικαλείται το Πάνσεπτο όνομά του και τιμά την Αγία Εικόνα του.