ΓΙΑΤΙ;ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ (Δ Μέρος)

ΓΙΑΤΙ;

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 

ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ 

Βασιλείου Α. Ακριβοπούλου

Πρωτοπρεσβυτέρου

(Τέταρτο Μέρος)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

31. κοσμικες επιδειξεις

ερ. Παρατηρώ ότι κάποιοι αδελφοί μας, προκειμένου να τιμήσουν τον προσφιλή τους νεκρό αγοράζουν πανάκριβα φέρετρα, στολίζουν τους Ναούς με ακριβές ανθοδέσμες, τοποθετούν κορδέλλες, ξοδεύουν πάμπολλα χρήματα σε τραπέζια. Τα ίδια σχεδόν κάνουν και στα μνημόσυνα. Πράττουν καλώς; 

απ. Η τιμή στον προσφιλή μας νεκρό είναι επιβαλλόμενη. Ο κεκοιμημένος αδελφός είναι εικόνα Θεού. Η εκκλησία ψάλλει: Εικών ειμί της αρρήτου δόξης σου, ει και στίγματα φέρω πταισμάτων , (νεκρώσιμον ευλογητάριον). Είμαι εικόνα της άρρητης δόξας σου μολονότι επάνω μου φέρω κηλίδες αμαρτημάτων.

Ο άνθρωπος, είτε πλούσιος είναι είτε πτωχός είτε κροίσος είτε πένης, από την εκκλησία μας τιμάται με τον 'ίδιο τρόπο, διότι η Εκκλησία μας πιστεύει ότι η ψυχή του κάθε ανθρώπου ζυγίζει περισσότερο από το χρυσάφι όλου του κόσμου. Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν τον κόσμον όλον κερδήση και ζημιωθεί την ψυχήν αυτού; Η τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού ; (Μάρκος 8, 35 -36)

Παρατηρούμε όμως ότι το πνεύμα της ματαιοφροσύνης και του κακού συναισθηματισμού επικρατεί σε ελάχιστους ευτυχώς ανθρώπους. Η εξόδιος ακολουθία και το ιερό μνημόσυνο είναι προσευχή και μόνο. Όλη η Εκκλησία, δηλαδή οι πιστοί, προσεύχονται για την ανάπαυση της ψυχής του κοιμηθέντος αδελφού και δεν είναιω η κηδεία η το μνημόσυνο ευκαιρία επίδειξης πλούτου και κοινωνικής θέσεως. Τα περιττά έξοδα μπορούν να τοποθετηθούν κάπου άλλου. Κάποιοι αδελφοί τα έχουν ανάγκη. Και είναι άξιοι συγχαρητηρίων εκείνοι που έχουν μεγάλο κύκλο ανθρώπων και προτείνουν αντί στεφάνου τα χρήματα να δοθούν στο α' η β' ίδρυμα. Το στεφάνι μαραίνεται και οδηγείται στην πυρά, ενώ τα χρήματα αυτά κατατίθενται στην Τράπεζα του Θεού. Γιατί τράπεζα του Θεού είναι τα άδεια χέρια των πτωχών, τα στομάχια των πεινασμένων και τα κρεβάτια των ασθενών και κατακοίτων αδελφών. Ας μη λησμονούν κάποιοι ματαιόδοξοι αδελφοί ότι, όταν βρισκόμαστε μπροστά στο σκήνωμα του κεκοιμημένου αδελφού, ακούμε το πέμπτο ιδιόμελο του ιερού Δαμασκηνού να λέγει: Εμνήσθην του προφήτου βοώντος εγώ ειμί γη και σποδός. Και πάλιν κατενόησα εν τοις μνήμασι και είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα και είπον: άρα τις εστίν βασιλεύς η στρατιώτης, πλούσιος η πένης, δίκαιος η αμαρτωλός; Ποιος ήταν ο κεκοιμημένος αδελφός; Σπουδαίος; Μοναδικός; Ναι. Τώρα όμως το σώμα του, το κάποτε δοξασμένο είναι, άμορφον, άδοξον μη έχων είδος. Και οι τελευταίες λέξεις του ιερέως στο μνήμα είναι: Γη ει και εις γην απελεύση . Λοιπόν; Προς τι η ματαιοδοξία; Τι θα ωφελήσει τους παρευρισκομένους; Τι θα ωφελήσει τον απελθόντα; Μόνο η προσευχή μας.



ερ. Άλλοι πάλι αδελφοί μας αντί μνημοσύνου δίδουν κάποιο ποσόν σ' ένα ίδρυμα και αποφεύγουν τη φασαρία όπως λέγουν. Είναι σωστό αυτό;

απ. Είναι αλήθεια ότι η ελεημοσύνη ωφελεί πολύ τους νεκρούς μας. Ο Ιερός Χρυσόστομος διδάσκει ότι ο καυτερός ήλιος του καλοκαιριού δε λειώνει τον πάγο με τόση ευκολία, με όση ευκολία λειώνει η ελεημοσύνη την αμαρτία. Απαραιτήτως, και αναγκαία είναι και επιβαλλόμενη η ελεημοσύνη. Άλλα και τούτο ποιήσαι κακείνο μη αφιέναι . Και την ελεημοσύνη θα κάνουμε και τα μνημόσυνα από την αγία μας εκκλησία δε θα παραλείψουμε. Ποιά είναι αυτά; Τα τριήμερα, τα εννιάμερα, τα τεσσαρακονθήμερα και τα ετήσια. Εκείνοι που δέχθηκαν την ελεημοσύνη θα ευχηθούν για τον απελθόντα. Και έχει μεγάλη δύναμη η προσευχή του ελεηθέντος, αλλά η προσευχή της Εκκλησίας, η τέλεση δηλαδή του μνημοσύνου μέσα στη Θεία Λειτουργία είναι εκ των ων ουκ άνευ. Γι' αυτό ποτέ δεν παραλείπουμε το μνημόσυνο. Το περιμένει ο προσφιλής μας. Πέραν δε της ωφέλειας του προσφιλούς μας ωφελούμαστε και λαμβάνουμε παρηγοριά και εμείς και όλοι οι συμμετέχοντες στο μνημόσυνο.

32. εξοδιος ακολουθια

ερ. Είμαι φιλακόλουθος. Συμμετέχω και στις εξόδιες ακολουθίες. Παρατηρώ όμως ότι δεν διαβάζεται η ίδια ακολουθία σ' όλους τους Χριστιανούς. Γιατί; 

απ. Η Αγία μας Εκκλησία είναι αλήθεια ότι δεν ξεχωρίζει τους ανθρώπους. Δεν βλέπει ανθρώπους α' και β' κατηγορίας. Όλους τους αγαπά και τους βλέπει ίσους. Μπροστά στο Θεό είμαστε όλοι ίσοι. Είναι όμως γεγονός ότι η νεκρώσιμη ακολουθία είναι μία. Και αυτή η ακολουθία διαβάζεται σε όλους. Υπάρχουν όμως και μερικές εξαιρέσεις.

Και αναφερόμαστε στην ειδική ακολουθία που διαβάζεται σε μοναχούς. Γι' αυτούς η Εκκλησία έχει ιδιαίτερη ακολουθία, γιατί και η ζωή των ανθρώπων αυτών είναι διαφορετική.

Εξαίρεση αποτελούν και οι ιερωμένοι. Η 'ίδια ακολουθία διαβάζεται πλην όμως προστίθενται δυό ευλογητάρια και αλλάζει το Αποστολικό και το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα.

Η μεγάλη όμως εξαίρεση είναι τα νήπια. Γι' αυτά τα αγγελούδια υπάρχει ειδική ακολουθία. Σ' αυτήν την ακολουθία παραλείπονται τα νεκρώσιμα ιδιόμελα και οι ευχές είναι παραλλαγμένες. Διαφορετικά είναι και τα Αναγνώσματα, Αποστολικό και Ευαγγελικό. Και το δεύτε τελευταίον ασπασμόν αλλάσσει με ένα όμορφο γλυκύ και θρηνώδες άσμα.

Η τρανή όμως εξαίρεση είναι η ακολουθία που ψάλλει η Εκκλησία μας κατά τη Διακαινήσιμη Εβδομάδα. αυτή η εβδομάς αρχίζει από το Πάσχα και τελειώνει την Κυριακή του Θωμά. Όλα σ' αυτή την εβδομάδα σκεπάζονται από το αναστάσιμο πέπλο. Δια γαρ του εκ σού σαρκωθέντος ο άδης ηχμαλώτισται, ο Αδάμ ανακέκληται, η κατάρα νενέκρωται, η Εύα ηλευθέρωται, ο θάνατος τεθανάτωται και ημείς εζωοποιήθημεν . (Ψάλλεται σχεδόν πάντα μετά τη δοξολογία τις Κυριακές.)

Όλα τα νεκρώσιμα κατά την εβδομάδα αυτή αντικαθίστανται με τα αναστάσιμα. Χαρά σ' εκείνον που πεθαίνει την εβδομάδα αυτή. Δεν κηδεύεται από την Εκκλησία με θρήνους, αλλά μέσα σε πανηγύρι. Πρυτανεύει σ' όλη αυτή την ακολουθία το Χριστός Ανέστη. Το πένθος σμίγει με τη χαρά και μετατρέπεται σε μία ιδιότροπη ευφροσύνη.
 

33. καυση νεκρων ερ. Τελευταίως γίνεται πολύς λόγος για την καύση των νεκρών και όχι την ταφή όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Συμφωνεί η Εκκλησία μας μ' αυτή την άποψη; 

απ. Είναι γεγονός πως τον τελευταίο καιρό ανακαινίζεται το θέμα της καύσης των νεκρών. Το θέμα έφεραν στο προσκήνιο άνθρωποι άπιστοι, ειδωλολάτρες και μηδενιστές. Ποιά όμως είναι τα επιχειρήματα των ανθρώπων αυτών; Γιατί θέλουν την καύση και όχι την ταφή των σωμάτων μας;

Δεν υπάρχουν στην ουσία επιχειρήματα. Απλώς επικαλούνται την έλλειψη χώρων και τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Στην ουσία επιζητούν την καύση των νεκρών, γιατί θέλουν να υπονομεύσουν την ορθόδοξη παράδοσή μας. Τίθεται και η ενέργεια αυτή στο πλαίσιο της πολιτικής κατά της Εκκλησίας. Με τη μέθοδο του σαλαμιού προσπαθούν το ξήλωμα. Δε διδάχθηκαν ακόμη από τις μεθόδους του υπαρκτού σοσιαλισμού, που επί δεκαετηρίδες προσπαθούσε να σβήσει την πίστη και δεν κατόρθωσε απολύτως τίποτε. Αλλά αν οι άνθρωποι αυτοί επιθυμούν την καύση του δικού τους σώματος, ας αφήσουν εντολή στους απογόνους τους η ας γράψουν στη διαθήκη τους ότι δεν επιθυμούν να ταφούν, αλλά να καυθούν. Είναι ελεύθεροι και ουδείς τους εμποδίζει. αυτή όμως η μειοψηφία, οι ελάχιστοι, δεν έχουν δικαίωμα να επιβάλουν στους πολλούς τη θέλησή τους, όποιοι και αν είναι. Και το ερώτημα τίθεται εύλογο. Γιατί οι ορθόδοξοι χριστιανοί απορρίπτουν την καύση;

Τόσο η Αγία Γραφή, όσο και οι Πατέρες και η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας τίθεται υπέρ της ταφής των νεκρών. Η ορθόδοξη Εκκλησία στηρίζεται στα λόγια της Αγίας Γραφής που διδάσκει ότι ο Κύριος μας ετάφη και η κυρία Θεοτόκος ομοίως. Τον φίλο του Λάζαρο ο Κύριος μας από τον τάφο ανέστησε. Έκτοτε, μέχρι σήμερα οι ορθόδοξοι χριστιανοί θάβουν τους νεκρούς τους, γιατί και η εντολή της γραφής είναι Γη ει και εις γην απελεύση (Γέννηση 3, 19). Στην κοινή ανάσταση θα ακουσθεί από το στόμα του Παντοκράτορος η φωνή που θα πει: Νεκροί αναστηθήτε ! Και πάντες οι εν τοις μνημείοις ακούσονται της φωνής αυτού (Ιωάννης 52)

Μη λησμονούμε ακόμη ότι τα σώματά μας δεν είναι δεσμωτήρια της ψυχής, όπως υποστήριζε ο σπουδαίος Πλάτων, αλλά Ναοί. Ναοί του ενοικούντως εν ημίν Αγίου Πνέυματος. Υμείς ναός Θεού έσται ζώντος (Β' Κορινθίους 6, 16) θα βροντοφωνήσει ο Άγιος Απόστολος Παύλος. Πως λοιπόν θα καύσουν το Ναό του πνεύματος μου;

Αλλά και κάτι πιο σημαντικό. Ο μεγάλος μας θησαυρός είναι τα ιερά λείψανα και τα σκηνώματα των Αγίων μας. Τα χαρυτόβρυτα αυτά λείψανα και σκηνώματα είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει η Αγία μας Εκκλησία. Αν τα καίγαμε θα στερούμασταν αυτόν το θησαυρό, που ο Κύριος άφησε σε μας, ώστε να παίρνουμε δύναμη και να παρηγορούμαστε στις δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Όχι. Όχι. Ποτέ καύση. Ταφή. Οι άπιστοι, οι μηδενιστές, οι υλιστές, οι ειδωλολάτρες και όποιο άλλοι υποστηρικταί αυτής της δοξασίας ας κάνουν ό,τι θέλουν τον εαυτό τους. Δεν τους δίδουμε όμως το δικαίωμα το δικό μας σώμα να ταπεινώσουν.
 

33. ανακομιδη των λειψανων χθεσ και σημερα


ερ. Βρέθηκα στην εκταφή φίλου μου. Σκανδαλίστηκα. Αλλιώς τότε εμείς κάναμε την ανακομιδή. Σεβόμασταν τον νεκρό. Σήμερα ξέφτισαν όλα.

απ. Ο ερωτών είναι γέρων ογδοηκοντούτης. Σε κάποια μας συζήτηση εξέφρασε το παράπονο του. Οι άνθρωποι τότε, είπε, έδειχναν περισσότερο σεβασμό στο νεκρό, περισσότερη ανθρωπιά. Και εμείς, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία του, του ζητήσαμε να μας πει πως τότε έκαναν ανακομιδές λειψάνων των προσφιλών τους νεκρών. Και ο γέροντας διηγήθηκε με απλότητα, πειστικότητα, αλλά και με πλήρη σεβασμό προς τους νεκρούς. Τότε, έλεγε, η ανακομιδή λειψάνων δεν ήταν υπόθεση μόνο των στενών συγγενών. Όλοι μαζί συγγενείς, φίλοι, γείτονες, χωριανοί πολλοί, κυρίως γερόντισσες, κατέφθαναν στο μνήμα με την παρουσία πάντα του παπά μας, για να κάνουμε όλοι μαζί την ανακομιδή και να αποτίσουμε τον πρέποντα σεβασμό μας και την αγάπη μας προς το νεκρό αδελφό.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, από την κηδεία.

Στην κηδεία του αδελφού συμμετείχε όλο το χωριό. Οι λίγοι καταστηματάρχες έκλειναν τα καταστήματά τους. Οι μάστοροι κατέβαιναν από τις σκαλωσιές. Οι νοικοκυρές κατέβαζαν το φαγητό από τη φωτιά και σταματούσαν την μπουγάδα τους και όλοι μαζί, έκτος από τα μωρά και τους ανήμπορους, βρισκόμασταν στην Εκκλησία προκειμένου να δώσουμε τον τελευταίο ασπασμό στον εκλιπόντα και να του ευχηθούμε καλό ταξίδι. Δεν παραλείπαμε να στέλνουμε χαιρετίσματα και στους δικούς μας προσφιλείς που βρίσκονται στον ουρανό. Το φέρετρο, μάλωναν οι νέοι, ποιός να το πρωτοπάρει. Θεωρούσαμε μεγάλη ευλογία τη μεταφορά του νεκρού με τα χέρια και όχι με πολυτελέστατες νεκροφόρες. Οι ανήμποροι που δεν μπορούσαν να έλθουν στην κηδεία έβγαιναν στις αυλές, έκαναν το σταυρό τους και δεν έφευγαν αν δεν χανόμασταν στον ορίζοντα. Και έρχονται σήμερα κάποιοι προοδευτικοί (ντροπή τους!) να μας πουν ότι τους νεκρούς πρέπει να τους κάψουμε να γίνουν στάχτη. Κρίμα στους ανθρώπους που κουβαλούν τέτοιο μυαλό.

Ας περάσουμε τώρα στην εκταφή.

Μόλις άρχιζε η εκταφή ο παπάς και ο ψάλτης έψελναν αναστάσιμα τροπάρια. Άλλοι έμεναν σιωπηλοί. Κάποιοι έχυναν δάκρυα χωρίς να φωνάζουν. Οι άνδρες με κασμάδες και φτυάρια άνοιγαν το μνήμα. Οι στενοί συγγενείς είχαν φέρει μαζί τους ένα κάτασπρο κεντημένο σεντόνι και μία καθαρή λευκή πετσέτα. Όλα κάτασπρα μέσα σε μια υποβλητική ησυχία, δίχως θορύβους. Έτσι γινόταν η ιεροτελεστία της εκταφής. Όλοι περιμέναμε με αισθήματα αγαπητικά και υπομονή τον αποσυντιθεμένο αδελφό μας. Στο αντίκρυσμα του δέος ιερό διακατείχε την ψυχή μας. Τότε παίρναμε ένα-ένα τα λειψανάκια του, τα πλέναμε με καθαρό νερό και αγνό αμπελίσιο κρασί τα ασπαζόμασταν και τα τοποθετούσαμε στο λευκό σεντόνι. Και αφού ο παπάς έλεγε τα δικά του τα τοποθετούσαμε στο κασελάκι και με περίσειο σεβασμό τα μεταφέραμε στο κοιμητήρι του κοιμητηρίου.

Πόσο άλλαξαν τα πράγματα από χθες. Η κηδεία δίδεται στο γραφείο τελετών και οι υπάλληλοι του (ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί. Ίσως αύριο εκλείψουν) φροντίζουν τα πάντα, βέβαια με το αζημίωτο. Την εκταφή σήμερα την κάνει ο υπάλληλος του Δήμου με τα γάντια του για να μη μολυνθεί και τοποθετεί τα λείψανα σε μία σακούλα σκουπιδιών, λες και ο μακαρίτης μοιάζει με απορρίμματα που πρόκειται να πεταχτούν στις χωματερές. Σκάβει ο υπάλληλος βιαστικά και ψάχνει για τα οστά. Δίπλα του ένα λασπωμένο καροτσάκι περιμένει να δεχθεί την πραμάτια . Ένα καροτσάκι που πριν από λίγο χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά των σκουπιδιών. Και ο πληρωμένος υπάλληλος, αν αφήσει κάποιο κοκαλάκι και του υποδείξεις την παράλειψη θυμώνει. Έτσι. αφού κουβαλήσει τα οστά σε κάποιο σημείο του κοιμητηρίου τα πλένει με φορμόλη και άλλα χημικά, τα τοποθετεί βιαστικά σε κάποιο κουτί και περιμένει το μπαξίσι . Ήταν αδύνατο εμείς στην εποχή μας να ενεργήσουμε έτσι, είναι ασέβεια.

Τόσο η κηδεία όσο και η εκταφή πρέπει να ξαναγίνει πράξη ιερή, που θα μαρτυρεί το σεβασμό στην εικόνα του Θεού που είναι ο άνθρωπος.
 

34. συνομιλια με κεκοιμημενους 


ΕΡ. Σ' ένα μοναστήρι που βρέθηκα προσκυνητής άκουσα κάποιο Γέροντα να λέγει ότι κάποιοι χαρισματούχοι άνθρωποι συνομιλούν ακόμη και με τους νεκρούς. Είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο; Δεν είναι παράξενο ;

ΑΠ. Με τα δικά μας μέτρα και σταθμά είναι όντως παράξενο και απίστευτο αυτό. Αλλά διαβάζοντας τα συναξάρια και γεροντικά συναντάμε τέτοια γεγονότα. αυτό σημαίνει ότι οι τεθνεώτες αδελφοί μας ζουν. Το πνεύμα τους είναι ζωντανό το σώμα τους είναι μόνο νεκρό.

Το απολυτίκιο του Αγίου Σπυρίδωνος λέγει: Διο συ νεκρά εν τάφω προσφωνείς... Ο Άγιος Σπυρίδων συνομίλησε με τη νεκρή κόρη του. Κάποτε επισκέφθηκε τον Άγιό μας νεαρή κοπέλα, φίλη της νεκρής κόρης του, και ζήτησε κάποιο αντικείμενο που της είχε δανείσει. Ο Άγιος έψαξε, αλλά δεν μπόρεσε να το βρει. Τότε είπε στη νεαρά. Περίμενε. Σε λίγο θα έλθω. Έτσι, ο Άγιος μετέβη στο κοιμητήριο και ρώτησε την κόρη του: Παιδί μου που έχεις βάλει το αντικείμενο της φίλης σου; Και η κόρη του απεκάλυψε τον τόπο. Καλά, παιδί μου, της λέγει. Κοιμήσου τώρα μέχρι την κοινή ανάσταση. Το γεγονός εντυπωσιάζει. Είναι όμως αληθινό. Γι' αυτό η Εκκλησία το διέσωσε.

από το Γεροντικό λαμβάνουμε την παρακάτω σημαντική ιστορία. Έλεγε ο Αββάς Σισώης: Όταν ήμουν σε Σκήτη με το Μακάριο. ανεβήκαμε να θερίσουμε και να μία χήρα σταχομαζώχτρα πίσω μας έκλαιε ασταμάτητα. Φώναξε, λοιπόν, ο γέρων τον κάτοχο του χωραφιού και του είπε: Τι έχει αυτή η ηλικιωμένη γυναίκα και όλο κλαίει; Του άπαντα: Στον άνδρα της είχε εμπιστευθεί κάποιος ένα ποσό, αλλά πέθανε ξαφνικά και δεν είπε που το είχε κρύψει. Θέλει, λοιπόν, τώρα ο κύριος του ποσού να πάρει αυτήν και τα παιδιά της και να τα κάμει δούλους του .

Του λέγει ο Γέρων: Πες της να έλθει σε μας, εκεί όπου αναπαυόμαστε από το λιοπύρι. Και σαν ήλθε η γυναίκα, της είπε ο Γέρων: Γιατί κλαις έτσι ασταμάτητα; Και άπαντά: Στον άνδρα μου εμπιστεύθηκε κάποιος ένα ποσό. Αλλά πέθανε και δεν πρόλαβε να μου πει που το είχε βάλει. Και της λέγει ο γέρων: Πάμε, να μου δείξεις που τον έθαψες. Και παίρνοντας τους αδελφούς κοντά του, βγήκε μαζί μ' εκείνη. Σαν ήλθαν δε στον τάφο, της είπε ο γέρων: Πήγαινε στο σπίτι σου. Και αφού προσευχήθηκαν φώναξε ο γέρων το νεκρό και του λέει: Πού έβαλες το ποσό όπου σού εμπιστεύθηκαν; Και εκείνος αποκρίνεται και του λέγει: Στο σπίτι μου είναι κρυμμένο, κάτω από το πόδι του κρεβατιού . Και του λέγει ο Γέρων: Κοιμήσου πάλι έως την ημέρα της αναστάσεως .

Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει πολύ τον κάθε θνητό είναι το χάρισμα του όσιου Μάρκου του Σπηλαιώτη. από το βιβλίο Πατερικό των Σπηλαίων του Κιέβου της Ιεράς Μονής Παρακλήτου μεταφέρουμε το χαριτωμένο και εντυπωσιακό κείμενο.

Ο Μακάριος Μάρκος ασκήτεψε στη μονή των σπηλαίων στα χρόνια του ηγουμένου Ιωάννου, τότε που έγινε η ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του όσιου Θεοδοσίου από το σπήλαιο στη μεγάλη εκκλησία. από τότε που έλαβε το άγιο αγγελικό σχήμα, δεν έδωσε ύπνον τοις οφθαλμοίς και τοις βλεφάροις νυσταγμόν και ανάπαυσιν τοις κροτάφοις του , αλλά τις περισσότερες ώρες της νύκτας αγρυπνούσε προσευχόμενος. Ελάχιστο χρόνο διέθετε για σωματική ανάπαυση. Την ημέρα, όταν δεν συνέχιζε την προσευχή χωμένος βαθιά στο σκοτεινό του σπήλαιο, έσκαβε λάκκους για την ταφή των κεκοιμημένων αδελφών.

Ο όσιος Μάρκος ήταν ολιγαρκής και λιτοδίαιτος. Οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του φρόντιζε να το δώσει αμέσως σε κάποιο φτωχό. Όχι μόνο τροφή, αλλά και νερό γευόταν με εγκράτεια, πίνοντας πάντοτε λιγότερο απ' όσο χρειαζόταν για να ξεδιψάσει. Και για μεγαλύτερη ακόμη άσκηση, τύλιξε το σώμα του, μέσα από το τριμμένο μοναχικό ένδυμα, με βαριά και βασανιστικά σίδερα.

Αυτά τα σίδερα του πίεζαν το σώμα, τον βάραιναν, τον πλήγωναν, τον εμπόδιζαν στην εργασία και στη νυχτερινή ανάπαυση. Όμως ποτέ όσο ζούσε δεν τα έβγαλε από πάνω του.

Μ' αυτή τη σκληρή ασκητική ζωή, με τις νυχθήμερες προσευχές, με τις παθοκτόνες νηστείες, με τους σωματικούς κόπους, με την άσκηση της σιωπής, ο γενναίος Μάρκος νέκρωσε τη σάρκα και το σαρκικό φρόνημα. Κι άλλο πόθο δεν είχε, παρά να φύγει το συντομώτερο για τον άλλο, τον ουράνιο κόσμο, και να συναντήσει τον Κύριο και Νυμφίο του.

Ο θάνατος όχι μόνο δεν τον τρόμαζε, αλλά τον γέμιζε χαρά και θεία προσδοκία. Γι' αυτό κι έλαβε από το Θεό το υπερφυσικό χάρισμα να συνομιλεί με τους νεκρούς! Με φυσικότητα και απλότητα, όπως βίωνε ο 'ίδιος την πραγματικότητα του θανάτου και της άλλης ζωής, επικοινωνούσε με τους κεκοιμημένους σα να ήταν ζωντανοί. Τότε μιλούσε. τους έδινε εντολές, τους έστελνε μηνύματα και παραγγελίες. Και εκείνοι, με παραχώρηση του Θεού, εκτελούσαν όλες τις εντολές του. Η απλότητα και η αγιότητα του Μακαρίου συνέτριβε κι αυτά τα άλυτα δεσμά του θανάτου!

Κάποτε ο όσιος έσκαψε έναν τάφο για κάποιο κεκοιμημένο αδελφό. Εξαντλημένος όμως καθώς ήταν από τη νυχτερινή αγρυπνία και ορθοστασία, δεν μπόρεσε να τον κάνει αρκετά ευρύχωρο. Όταν έφεραν το σώμα του νεκρού και δοκίμασαν να το τοποθετήσουν στον τάφο, διαπίστωσαν ότι μόλις και μετά βίας χωρούσε μέσα. Άρχισαν τότε οι αδελφοί να παραπονιούνται και να βαρυγκωμούν κατά του οσίου Μάρκου.

Αδελφέ, του έλεγαν, τι μνήμα είναι αυτό που έσκαψες ; Ούτε το νεκρό μπορούμε να θάψουμε καλά ούτε να τον περιχύσουμε με λάδι, όπως συνηθίζεται. Γιατί το έκανες τόσο στενό;

Ο όσιος έβαλε ταπεινά μετάνοια.

-Συγχωρέστε με, πατέρες, είπε, γιατί από σωματική αδυναμία δεν έκανα σωστά την εργασία.

Εκείνοι όμως δεν ησύχασαν, αλλά πολλαπλασίασαν τα παράπονα και τις διαμαρτυρίες.

Τότε ο όσιος στράφηκε στο νεκρό.

-Επειδή είναι στενός ο χώρος του τάφου σου, αδελφέ, του είπε με απλότητα, βολέψου μόνος σου μέσα. Να, πάρε και το λάδι και χύσε στο σώμα σου όσο πρέπει.

Χωρίς δεύτερη προτροπή ο νεκρός κινήθηκε και τακτοποίησε το σώμα του μέσα στο λάκκο. Έπειτα άπλωσε το χέρι. πήρε το λάδι και έχυσε στο πρόσωπο και στο στήθος του σταυροειδώς. Έβαλε, τέλος, πάλι το δοχείο στα χέρια του οσίου, ξάπλωσε ήσυχα κι έμεινε ακίνητος.

Φόβος και τρόμος κυρίεψε όλους τους αδελφούς μ' αυτό το εξαίσιο θαύμα. Δεν άργησαν όμως να δουν και άλλο παρόμοιο.

- Συνέβη, δηλαδή, να πεθάνει κάποιος αδελφός μετά από μακροχρόνια ασθένεια. Ο ηγούμενος ανέθεσε σ' ένα μοναχό να ετοιμάσει το νεκρό για την ταφή. Πράγματι, αφού εκείνος σκούπισε το λείψανο με σφουγγάρι, πήγε στο σπήλαιο να δει τον τόπο της ταφής. Βρήκε τον όσιο Μάρκο και τον ρώτησε:

- Πού να βάλουμε, πάτερ Μάρκε, τον αδελφό μας που αναπαύτηκε; Δεν βλέπω να χεις τόπο ετοιμασμένο.

- Πήγαινε και πες στον αδελφό να περιμένει μέχρι αύριο το πρωί, γιατί δεν έχω σκαμμένο τάφο. Ας μ' αφήσει τη νύχτα να του ετοιμάσω το μνήμα, κι έπειτα αναχωρεί για τον ουρανό!

- Μα ..., πάτερ Μάρκε, αποκρίθηκε σαστισμένος ο άλλος μοναχός, εγώ ο ίδιος σκούπισα κιόλας με τα χέρια μου το σώμα του νεκρού. Σε ποιόν μου λες να μεταφέρω την παραγγελία σου;

Καλά, δεν βλέπεις, αδελφέ μου; ξαναείπε ο απλούστατος Μάρκος. Δεν είναι ακόμα έτοιμος ο τόπος για την ταφή. Πήγαινε, σού λέω, και πες στο νεκρό: ο αμαρτωλός Μάρκος σε παρακαλεί να παραμείνεις σ' αυτόν τον κόσμο ακόμη μια μέρα. Ας είναι μέχρι αύριο το πρωί. Και τότε φεύγεις και πας στον αγαπημένο σου Χριστό. Στο μεταξύ αυτός θα ετοιμάσει τον τάφο σου και θα σε ειδοποιήσει .

- Ο μοναχός γέμισε λογισμούς με την παράδοξη προσταγή του οσίου. Έκανε όμως υπακοή. Γύρισε στο μοναστήρι την ώρα που οι πατέρες έψαλαν κιόλας την εξόδιο ακολουθία. Πλησίασε στο νεκροκρέβατο, έσκυψε στ' αυτί του νεκρού και του ψιθύρισε:

Αδελφέ, ο πατήρ Μάρκος με στέλνει να σού πω ότι ο τάφος σου δεν είναι έτοιμος. Γι' αυτό σε παρακαλεί να περιμένεις τουλάχιστον μέχρι το πρωί, οπότε θα σε ειδοποιήσει.

Αμέσως ο νεκρός αδελφός άνοιξε τα μάτια! Με κατάπληξη οι πατέρες είδαν να επιστρέφει η ψυχή στο νεκρό σώμα, που άρχισε ν' αναπνέει και να ζει κανονικά! Δεν κινήθηκε όμως καθόλου από τη νεκρική στάση, ούτε είπε σε κανέναν τίποτε.

Έμεινε εκεί, ακίνητος και αμίλητος, αλλά ζωντανός μέχρι το πρωί. Τότε πήγε πάλι στο σπήλαιο ο ίδιος αδελφός.

Είναι έτοιμο το μνήμα; ρώτησε το μακάριο Μάρκο.

-Έτοιμο είναι. Πήγαινε τώρα και πες σ' εκείνον που με περιμένει: Ο αμαρτωλός Μάρκος σου παραγγέλλει ν' αφήσεις πια το μάταιο κόσμο και να φύγεις για την αιωνιότητα. Παράδωσε το πνεύμα σου στα χέρια του Θεού και άφησε το σώμα σου να τοποθετηθεί στο σπήλαιο του οσίου Αντωνίου μαζί με τους άλλους άγιους πατέρες. Ο τόπος σου είναι δίπλα σ' αυτούς .

Η παραγγελία του θεσπέσιου Μάρκου μεταφέρθηκε αμέσως στον αδελφό που καθυστερούσε την αναχώρηση του. Κι εκείνος, μόλις την άκουσε ξεψύχησε οριστικά. Το πρωτάκουστο αυτό θαύμα γέμισε δέος τους πατέρες της Λαύρας και όλους τους κατοίκους της χώρας του Κιέβου, που δεν άργησαν να το πληροφορηθούν. Όλοι δόξασαν το Θεό για τα θαυμαστά έργα που επιτελεί η πίστη και η αγιότητα των αγαθών δούλων Του.

Αξίζει όμως τον κόπο να αναφερθούμε και σε ένα γεγονός που συνέβη πριν λίγα χρόνια στο Προκόπι της Εύβοιας με τον μακαριστό πατέρα Ιάκωβο Τσαλίκη, ηγούμενο τότε της Ιεράς Μονής του Γέροντος Οσίου Δαβίδ Εύβοιας.

Ο Γέροντας Ιάκωβος μετέβαινε συχνά-πυκνά στο Προκόπι, στεκόταν μπροστά στο σκήνωμα του Αγίου Ιωάννου του Ρώσσου, που ως γνωστόν είναι αδιάφθορο, και σιγοψιθύριζε.

Κάποια ημέρα που βρέθηκε εκεί και συνομιλούσε με τον Άγιο, πλησίασαν πολλοί άνθρωποι προκειμένου να προσκυνήσουν και εκείνοι με τη σειρά τους το σκήνωμα. Κανείς όμως δεν προχωρούσε, γιατί κανείς δεν ήθελε να διακόψει τη συνομιλία του Γέροντα Ιάκωβου με τον Άγιο. Μαζεύτηκε σε λίγη ώρα πολύς κόσμος. Κάποια στιγμή διαπίστωσαν όλοι οι προσκυνητές ότι ο Άγιος Ιωάννης μετακινήθηκε. Ως ήταν φυσικό κάποιοι έβγαλαν κραυγές. Τότε ο Γέροντας Ιάκωβος γυρίζει πίσω και με ήρεμη φωνή τους λέγει: Τι πάθατε βρε παιδιά; Παράξενο σας φαίνεται; Εσείς το βράδυ που ξαπλώνετε στο κρεβάτι σας, στο ένα πλευρό μένετε όλη τη νύκτα ; Και ο Άγιος κουράστηκε από αυτό το πλευρό και γύρισε από το άλλο.

Ίσως ακούγονται παράξενα αυτά στους πολλούς. αυτή είναι η αλήθεια. Αλλά τα σκηνώματα των Αγίων παρ' ότι φαίνονται νεκρά εν τούτοις είναι ζωντανά. Το γεγονός ακούσαμε από αυτόπτες μάρτυρες. Το γνωρίζουν καλώς και όλοι οι άνθρωποι του ιερού Προσκυνήματος.

Πέραν δε του γεγονότος τούτου ο Άγιος Ιωάννης καθημερινά δείχνει την παρουσία του με την ευωδία του σώματος του και με τα πολυποίκιλα θαύματα που γίνονται γνωστά όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σ' όλο τον κόσμο.
 

35. αντι κολλυβων γλυκα 

ερ. Παρατηρώ ότι κάποιοι για την τελετή τρισάγιου δε φέρνουν στο Ναό το παραδοσιακό κόλλυβο (σιτάρι) αλλά διάφορα γλυκίσματα, κουλούρια κ.λ.π. Είναι σωστό αυτό;

απ. Είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια αρκετοί χριστιανοί αντί για κόλλυβα φέρνουν στο Ιερό Ναό πίττες, κουλούρια, γλυκίσματα. Η τακτική αυτή δεν έχει καμία σχέση με την παράδοση της Εκκλησίας μας και είναι νεοφανής. Η παράδοση της Εκκλησίας μας διατάσσει σιτάρι και μόνο, γιατί ο σίτος έχει και το συμβολισμό του θανάτου και της αναστάσεως, όπως εξηγούμε σε ειδικό κεφάλαιο της παρούσης εργασίας. Δεν είναι σωστό να γίνεται αυτό και οι ιερείς επιβάλλεται να εξηγούν κάθε φορά στους πιστούς, που προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες είτε από άγνοια είτε από ευκολία.   

36. μνημοσυνο απο αρχιερεα

ερ. Η ψυχή του κεκοιμημένου ωφελείται περισσότερο όταν το τρισάγιο η το μνημόσυνο το τελεί Αρχιερεύς; 

απ. Είναι αληθές ότι ο Αρχιερεύς κατά την τέλεση μνημοσύνου λέγει κάποια ευχή που απαγορεύεται να την αναγνώσει ιερεύς. Και οι άγιοι Πατέρες συνέταξαν την ευχή αύτη για ειδικές περιπτώσεις κεκοιμημένων. Δηλαδή κάποιοι αδελφοί μας στην πορεία της ζωής τους αμάρτησαν πολύ. Συνέβη δε αυτοί να δεχθούν κατάρα ιερέως η δέχθηκαν από την Εκκλησία τον λεγόμενο αφορισμό. Σ' αυτούς επιβάλλεται να διαβασθεί αυτή η ευχή από τον Αρχιερέα, ώστε ο κεκοιμημένος αδελφός να λάβει τη συγχώρεση. Κατά τα άλλα τόσο η ευχή του ιερέως όσο και του Αρχιερέως το ίδιο αποτέλεσμα φέρει.

Συμβαίνει όμως ο Αρχιερεύς να λειτουργήσει την Κυριακή σε κάποια Εκκλησία, που στη συνέχεια τελεί μνημόσυνο η κάποιοι καλούν τον Αρχιερέα στο μνημόσυνο του προσφιλούς τους η παρευρίσκονται οι Αρχιερείς σε κάποιο μνημόσυνο φίλου τους η συγγενούς. Τότε λέγουν κανονικά τις ευχές αυτές που το τυπικό ορίζει να λέγει ο Αρχιερεύς.   

37. Tέλώνισμος ψυχών


ερ. Ακούω κάποιους να ομιλούν για τελώνια. Είναι αλήθεια; Η με αυτές τις διηγήσεις μας φοβίζουν οι καλόγεροι ;

απ. Είναι αλήθεια πως οι άγιοι Πατέρες ασχολήθηκαν με το θέμα αυτό. Υπάρχουν πολλές τέτοιες διηγήσεις που μας πείθουν για την ύπαρξη των τελωνίων. Βέβαια, οι διηγήσεις και θέσεις αυτές των Πατέρων για τα τελώνια δεν είναι δόγμα της Εκκλησίας μας, αλλά ανήκουν στην ευσεβή παράδοση μας.

Δόγμα της Εκκλησίας είναι η μέση κατάσταση των ψυχών . Δηλαδή η ψυχή μετά την έξοδό της από τον πρόσκαιρο τούτο κόσμο υφίσταται την λεγόμενη μερική κρίση. Έτσι ο καθένας μας οφιστάμενος την κρίση προγεύεται των μελλόντων αγαθών η των μελλόντων κακών.

Και για να απαντήσουμε στο ερώτημα σας, αν υπάρχουν τελώνια, θα πρέπει αρχικά να πούμε ότι όπως υπάρχουν αγαθοί άγγελοι έτσι υπάρχουν και πονηροί δαίμονες.

Ο καθένας μας, που έρχεται στη ζωή, έχει κοντά του τον φύλακα άγγελο του. αυτόν τον στέλνει ο Θεός για να μας προστατεύει. Στον φύλακα άγγελο μας κάνουμε προσευχή κάθε βράδυ στο τέλος του Αποδείπνου.

Άγιε *Άγγελε ο εφεστώς της άθλιας μου ψυχής και ταλαιπώρου μου ζωής, μη εγκαταλίττης με τον αμαρτωλόν: Μη δώης χώραν τω πονηρώ δαίμονι. κατακυριεύσαι μου τη καταδυναστεία του θνητού τούτου σώματος... . Δηλαδή μην επιτρέψεις στον πονηρό δαίμονα να καταδυναστεύσει το θνητό μου σώμα. Έτσι, ο φύλακας άγγελος μας, μας προστατεύει νύχτα και μέρα. Και μείς θα αγωνιζόμαστε, ώστε να μην τον λυπούμε με την άτακτη συμπεριφορά μας.

Και οι δαίμονες τι κάνουν; Όσο ζούμε με το θνητό μας σώμα καραδοκούν προκειμένου να μας οδηγήσουν στο κακό και στην αμαρτία, ώστε να έχουν λόγο μετά την έξοδό μας εκ του σώματος να πέσουν πάνω μας, όπως τα όρνεα στο ψοφίμι για να μας οδηγήσουν στο πυρ το εξώτερον . Το σημαντικότερο είναι ότι εμείς σάρκα φορούντες και τον κόσμον οικούντες πέφτουμε σε πλήθος αμαρτημάτων. αυτά είναι: Υπερηφάνεια, κακία, μίσος, πονηριά, ηδονή, ασέλγια, κενοδοξία, πλεονεξία, φιλαργυρία, αχαριστία, σκληρότητα, φόνος, κλεψιά και τόσα άλλα. Η αποχή μας όμως από τα μυστήρια και ιδιαίτερα από το μυστήριό της καθάρσεως μας αναγκάζει να μένουμε μακράν του Θεού. Και αυτή η απομάκρυνση γίνεται αιτία της επεμβάσεως του πονηρού δαίμονα στη ζωή μας.

Έτσι σύμφωνα με την ιερά παράδοση μας, η οποία στηρίζεται στις αγιοπνευματικές γνώμες των πνευματοφόρων και θεοφόρων Πατέρων της Εκκλησίας μας, στις ψυχές μας κατά την έξοδο εκ του κόσμου τούτου γίνεται έλεγχος από τα πονηρά πνεύματα τα όποια ονομάζονται τελώνια και προκειμένου να θέσουν υπό την κατοχή τους τις ψυχές μας ζητούν ηθικά παραπτώματα και αμαρτήματα.

Την ψυχή του ανθρώπου διεκδικούν τόσο οι άγιοι άγγελοι, όσο και τα πονηρά πνεύματα. Στην περίπτωση που η ψυχή ευρεθεί ενάρετη, τότε την παραλαμβάνουν οι άγιοι άγγελοι και την οδηγούν στις ουράνιες μονές ένθα ο των εορταζόντων ήχος ο ακατάπαυστος και προγεύεται των μελλόντων αγαθών μέχρι της Δευτέρας Παρουσίας.

Αν αποδειχθεί όμως ότι η ψυχή έζησε εν αμελεία και ραθυμία , τότε παραλαμβάνεται από τους δαίμονες και προγεύεται των μελλόντων κακών μέχρι την ημέρα της τελικής κρίσεως. Για να οδηγηθεί πλέον εις κόλασιν αιώνιον .

Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας μας λέγει ότι η ψυχή μόλις χωρισθεί από το σώμα βλέπει τους φοβερούς και άγριους και απηνείς και ατίθασους δαίμονας, ως αιθίοπας ζοφώδεις παρισταμένους .

Ο Άγιος Κύριλλος αναφέρει πέντε τελώνια, όσες και οι αισθήσεις του ανθρώπου. Το τελώνιον της καταλαλιάς (αμαρτήματα της γλώσσας), το τελώνιον της οράσεως (αμαρτήματα των οφθαλμών), της ακοής, της οσφρήσεως και της αφής. Κατόπιν ομιλεί ο άγιος Πατέρας για τα τελώνια του κάθε αμαρτήματος. Κάθε αμάρτημα έχει τους δικούς του τελώνες και φορολόγους.

Στο βιβλίο Παπά-Δημήτρης Γκαγκαστάθης εκδ. Ορθ. Κυψέλης στη σελίδα 185 αναφέρεται το εξής θαυμαστό γεγονός. Η γιαγιά του παπά Δημήτρη Γκαγκαστάθη, όπως διηγείται ο ίδιος, δεν πρέπει να πέρασε από τελώνια, διότι μία ζωή ολόκληρη ήταν νεωκόρος με εθελοντική προσφορά. Προείδε το θάνατο της πριν τρεις ημέρες. Και την τελευταία προετοιμάστηκε και μας είπε: Δεν βλέπετε τη σκάλα που μου ετοιμάζουν για τον ουρανό; Σήκωσε λίγο τα ρούχα της, έκανε το Σταυρό της, έκανε ύστερα πως πιάνει τη σκάλα να ανέβει, και εκοιμήθη... .

Στο ιερό Ευαγγέλιο μας αναφέρεται ο λόγος του Κυρίου που λέγει: Ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω πεμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον και εις κρίσιν ουκ έρχεται αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν (Ιωάν. 5,24). Και η ιερά μας παράδοση διδάσκει ότι ο άνθρωπος που καθημερινά διαβάζει τους Χαιρετισμούς της Παναγίας (και για να το κάνει τούτο είναι ευσεβής) περνά τα τελώνια με τη συνοδεία της Υπεραγίας Θεοτόκου. Οι δαίμονες στη θέα της Παναγίας Μητέρας εξαφανίζονται, γιατί καίγονται από την παρουσία της. Να γιατί στην κατανυκτική ευχή του αποδείπνου που αναφερόμαστε στην Παναγία Θεοτόκο λέμε: και εν τω καιρώ της εξόδου μου (τού θανάτου μου) την αθλίαν μου ψυχήν περιέπουσα (φροντίζουσα) και τας σκοτεινάς όψεις των πονηρών δαιμόνων πόρρω αυτής απελαύνουσα (αποδιώκουσα μακράν) .

Αλλά και στην ευχή του Μεσονυκτικού του Σαββάτου είναι πασιφανής η ύπαρξη των τελωνίων.

...Μήποτε η πονηρά του αντικειμένου (διαβόλου) βουλή συναντήσει και παρεμποδίσει αυτήν (την ψυχή), δια τας εν άγνοια και γνώση εν τω βίω τούτω γενομένας μοι αμαρτίας. Ίλεως γενού μοι, Δέσποτα, και μη ιδέτω η ψυχή μου την ζοφεράν και σκοτεινήν όψιν των πονηρών δαιμόνων, αλλά παραλαβέτωσαν αυτήν. Άγγελοι σου φαιδροί και φωτεινοί. Δος δόξα τω Ονόματι Σου τω Άγιω και τη ση δυνάμει αναγαγέ με εις το Θείον σου βήμα. Εν τω κρίνεσθαι με μη καταλάβοι με η χειρ του άρχοντος του κόσμου τούτου (του δαίμονος), εις το κατασπάσαι με τον αμαρτωλόν εις βυθόν Άδου .

Πόσο παραστατική είναι αυτή η ευχή! Και όσοι έχουμε παραβρεθεί κατά την έξοδον εκ του κόσμου τούτου αδελφού διαπιστώνουμε διαφοροποιήσεις του προσώπου του.

Μικρό παιδί σε ηλικία δέκα ετών πληροφορήθηκα ότι ο δείνα, μακρινός μας συγγενής, ήταν στα τελευταία του. Πήγαμε μαζί με την μητέρα μου να τον επισκεφθούμε. Διαπίστωσα αλλοιώσεις φοβερές στο πρόσωπό του. Το πρόσωπο του αγρίεψε και μάλωνε με κάποιους. Όχι βέβαια με ανθρώπους. Η αγωνία του ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του. Βογκούσε τόσο δυνατά που μας προκαλούσε τρόμο. Τότε έτρεξε η μητέρα μου και φώναξε το γείτονα μας μακαριστό παπά Απόστολο για να τον διαβάσει. Ο γέροντας διάβασε τις κεκανονισμένες ευχές εις ψυχοραγούντα, κατόπιν μας έδιωξε από το δωμάτιο και μίλησε με τον παππού. Προφανώς τον εξομολόγησε. Στη συνέχεια τον κοινώνησε. Δεν πρόλαβε ο γέροντας να φύγει και ο παππούς, αφού ηρέμησε, κοιμήθηκε τον ύπνο του δικαίου.

Στο βιβλίο του πρωτ. Στ. Αναγνωστοπούλου Εμπειρίες κατά τη Θεία Λειτουργία σελίδα 188 διάβασα το εξής εκπληκτικό γεγονός που μαρτυρεί ο ίδιος όπως το άκουσε από εγγονό ιερέως.

Όταν ήταν 5-6 χρονών περίπου, ο παππούς του, που ήταν ιερεύς, πέθανε. Τον κήδεψαν την επομένη ημέρα και την τρίτη ημέρα έπρεπε να διαβαστούν τα κόλλυβα πάνω στον τάφο.

Ξεκίνησαν όλοι από το σπίτι και πήγαν στο νεκροταφείο. Ήταν ένα ηλιόλουστο απόγευμα. Έμειναν στο σπίτι δύο θείες του, για να ετοιμάσουν καφέδες και κεράσματα, να τα προσφέρουν, όταν θα επέστρεφαν οι υπόλοιποι συγγενείς από το κοιμητήριο. Μαζί τους έμεινε και ο μικρός.

- Ξαφνικά, χτύπησε η κάτω πόρτα του σπιτιού. Του λέει μία θεία του:

Πήγαινε. αγοράκι μου, να άνοιξης την πόρτα, να δης ποιος είναι κάτω και χτυπά.

- Κατεβαίνει ο μικρός και ανοίγοντας την πόρτα ... ποιόν βλέπει; Τον παππού του. τον παπά βλέπει! Ολοζώντανον!

Μπα. παππού, πως βρέθηκες εδώ; Καλά, εσύ δεν πέθανες; είπε ο μικρός με όλη την παιδική αφέλεια. Και πως έγινες μούσκεμα έτσι;

— Από πάνω από το καλυμμαύχι, μέχρι κάτω, ο Ιερεύς σαν να είχε βγη από το νερό .τόσο μούσκεμα ήταν . Έσταζαν τα νερά. έτρεχαν και έπεφταν κάτω στο ξύλινο πάτωμα...

— Πω, πω! πως έγινες έτσι μούσκεμα ! Καλά, έξω δεν βρέχει, εσύ πως έγινες μούσκεμα;

Άκουσε εδώ, να δης, αγοράκι μου! αυτά δεν είναι νερά από βροχή. αυτά είναι ιδρώτας αγωνίας! ... Είναι τώρα μόλις τρεις ημέρες που περνούσα τα τελώνια... Να τα πης αυτά στη γιαγιά, στους θείους και στις θείες, στο μπαμπά και στη μαμά και σ' όλους τους άλλους, ότι τρεις ημέρες περνούσα τελώνια! από την αγωνία μου είναι αυτά τα νερά!... Τώρα λυτρώθηκα, τώρα γλίτωσα, τώρα. αγοράκι μου, σώθηκε Όταν γυρίσουν, να τους πης να σκύψουν και να γλύψουν αυτά τα νερά. που έμειναν κάτω, γιατί είναι ιδρώτας αγωνίας. Έτσι θα πεισθούν όλοι τους ότι σου μίλησα ....

Και εξαφανίστηκε! Ξανανοίγει ο μικρός την πόρτα για να κοιτάξη έξω, να δει που είναι ο παππούς, που πήγε, δεν υπήρχε παππούς!

Ήλθαν οι δικοί του..., και πράγματι υπήρχε μία λίμνη από νερά κάτω, όπως έτρεχαν από τα ράσα του ιερέως, από τα γένια του και από το πετραχήλι του. Τα διηγήθηκε ο μικρός και δεν τον πίστεψαν. Αλλά όταν έσκυψαν και έγλυψαν τα νερά τότε πείστηκαν. Ήταν αλμυρά, γιατί και ο ιδρώτας είναι αλμυρός.

Συμπερασματικά προσθέτουμε ότι η ώρα της εξόδου μας εκ του κόσμου τούτου δε θα αργήσει να φανεί. Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι: χαροποιούμε με τη ζωή μας τον φύλακα άγγελο μας η τον λυπούμε; Μήπως με την άτακτη συμπεριφορά μας χαροποιούμε τους δαίμονες; Εάν ναι, τότε να είμαστε βέβαιοι ότι στην πορεία μας προς τον ουρανό θα συναντήσουμε τα τελώνια όπως στην Εθνική οδό τα διόδια. Αλλά στα διόδια πληρώνεις κάποιο φόρο και μένεις ελεύθερος να συνεχίσεις την πορεία σου. Στα τελώνια όμως δεν ισχύουν τα χρήματα. εκεί θα μιλήσει η αγία ζωή και τα έργα μας.

 

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Οίμοι, οίον αγώνα έχει η ψυχή, χωριζομένη εκ του σώματος! Οίμοι, πόσα δακρύει τότε, και ουχ υπάρχει ο ελεών αυτήν! Προς τους Αγγέλους τα όμματα ρέπουσα, άπρακτα καθικετεύει· προς τους ανθρώπους τας χείρας εκτείνουσα, ουκ έχει τον βοηθούντα. Διο, αγαπητοί μου αδελφοί, εννοήσαντες ημών το βραχύ της ζωής, τω μεταστάντι την ανάπαυσιν, παρά Χριστού αιτησώμεθα, και ταίς ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.

Ως άνθος μαραίνεται, και ως όναρ παρέρχεται, και διαλύεται πας άνθρωπος· πάλιν δε ηχούσης της σάλπιγγος, νεκροί, ως εν συσσεισμώ, πάντες αναστήσονται προς την σηνυπάντησιν, Χριστέ ο Θεός τότε, Δέσποτα, όν μετέστησας εξ ημών, εν ταις των Αγίων σου κατάταξον σκηναίς, το πνεύμα του σου δούλου, Χριστέ.




ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1. Καινή Διαθήκη


2. Παλαιά Διαθήκη


3. Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια


4. Εμπειρίες κατά την Θεία Λειτουργία (Πρωτ. Στεφά­νου Αναγνωστοπούλου)


5. Τα μνημόσυνα ωφελούν (Αρχιμ. Χαραλάμπους Βασι­λοπούλου (ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ)


6. Ωφελούν τούς νεκρούς μας τα μνημόσυνα (Αρχιεπ. Αθ. και πάσης Ελλάδος ΧΡΙΣΤΟΔΟΤΛΟΤ)


7. Πρακτικός οδηγός ορθοδοξίας και ιεροπραξίας (Ιε­ρέως Μιχαήλ)


8. Ή ψυχή μετά το Θάνατο (π. Σεραφείμ Ρόουζ)


9. Τί είναι ό θάνατος (Ιννοκεντίου Αρχιεπ. Χεβρώνος)


10. Ταφή ή καύση των νεκρών Περά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος)


11. Ασκητική λαϊκών (πρωτ. Βασ. Ακριβοπούλου)


12. Ό Γέροντας (Π. Β. Πάσχου)


13. Χαρίσματα και χαρισματούχοι (τ. 2ος Ι.Μ. Παρακλήτου)


14. Ένας Ασκητής Επίσκοπος (Ί. Μ. Παρακλήτου)


15. Το μυστήριον τού θανάτου (Νικ. Βασιλειάδη)


16. Το μεγάλο σοκ (Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη)


17. Μέγας Συναξαριστής (Κων. Χ. Δουκάκη)


18. Ν. Κλίμαξ (Νικοδ. Αγιορείτου)


19. Έργα Ιερού Χρυσοστόμου (Έκδ. ωφελίμου Βιβλί­ου)


20. Έργα Μ. Αθανασίου (Έκδ. Ε.Π.Ε. Γρηγόριος Πα­λαμάς)

Έργα Μ. Βασιλείου (Έκδ. Ε.Π.Ε. Γρηγόριος Πα­λαμάς

ΠΗΓΗ