ΒΑΥΑΡΙΚΟ ή ΜΗΠΩΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ;

 

Βαυαρικό ή μήπως ελληνικό έθιμο

 το χριστουγεννιάτικο δέντρο;

Ποιος μας είπε ότι το όντως συγκινητικό στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δένδρου είναι βαυαρικής προελεύσεως; Κι όμως, χιλιάδες χρόνια πριν, οι πρόγονοί μας μέσα στα Ελευσίνια Μυστήρια εστόλιζαν παρόμοια δένδρα!..
 

 

ΧΩΡΙΣ αμφιβολία, εμείς οι Έλληνες, έχουμε γίνει μιμητές των πάντων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, αν θέλουμε να κάνουμε κάτι, θα κοιτάξουμε πώς να μιμηθούμε τους ξένους, λες και η ελληνική παράδοσή μας στερείται φαντασίας και προοπτικής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δένδρου, που πολλοί πιστεύουν ότι είναι βαυαρικής προελεύσεως επειδή το πρώτο δένδρο που στολίστηκε ήταν μέσα στο παλάτι του Όθωνα όταν βασίλευε στην Ελλάδα.
Κι όμως!…

Όποιος διαβάσει το βιβλίο μας «ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ: ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ», θα βρει ένα κεφάλαιο, που φέρει τον τίτλο: «ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ»,όπου μιλάμε για τα Ελευσίνια Μυστήρια και οι σύγχρονες Χριστιανικές τελετές.
Τι γράφουμε, λοιπόν, μέσα στο βιβλίο μας:

Διαβάζουμε:



«Πολλές, αλήθεια, ομοιότητες υπάρχουν μεταξύ ελληνισμού και χριστιανισμού, που δεν εστιάζονται μόνο σε θέματα ιστορικών γεγονότων, αλλά και συμβόλων ή άλλων πραγμάτων. Μία εξ αυτών είναι και η σχέσις Ελευσίνιων ( και όχι μόνον) Μυστηρίων με τα λεγόμενα Μυστήρια της Εκκλησίας μας και τις Χριστιανικές τελετές εις τους Ορθοδόξους Ναούς.

Η κυριαρχούσα μορφή των Ελευσινίων Μυστηρίων ήταν, ασφαλώς η Δήμητρα, η οποία είναι η Μήτηρ – Γη και εν προκειμένω η μητέρα των καρπών. Η Δήμητρα είναι η μητέρα της Περσεφόνης, την οποίαν ο Πλούτων απήγαγε και μετέφερε, ως σύζυγόν του, εις το βασίλειό του. Η μητέρα θρηνεί για την απώλειαν της θυγατρός της και φθάνει εις την Ελευσίνα όπου, με προτροπήν της, ο λαός οικοδομεί ένα ναόν προς τιμήν της. Εν συνεχεία προκαλεί μίαν ξηρασίαν της γης και των καρπών αυτής. Τέλος, ο Ζευς υπό χωρεί εις τις παρακλήσεις της και αποστέλλει τον Ερμήν για να σώση την Περσεφόνην, η οποία είχε ήδη φάγει τους καρπούς του ροδιού, τους οποίους είχε δώσει ο σύζυγός της.
Τούτο απέκλεισε την πλήρην σωτηρίαν της και την επαναφοράν της εις την γην των ζώντων. Έγινε, όμως ένας συμβιβασμός: Φθινόπωρο και Χειμώνα η Περσεφόνη θα ζη με τον Πλούτωνα εις τον Κάτω Κόσμον και τις άλλες εποχές, Άνοιξη και Θέρος, θα ζη με την μητέρα της εις τον Άνω Κόσμον.
Η ως άνω μυθική διήγησις, αναφερόμενη εις την εποχικήν ανάπτυξιν και παρακμήν είναι, βεβαίως, προφανής.

Αλλά, εκείνο το οποίο καθιστά αυτήν μίαν μυστηριακήν θρησκείαν είναι (όπως λέει και ο Επίσκοπος Κατάνης): «η περαιτέρω αναφορά της εις τον ανθρώπινον θάνατον και την αθανασίαν της ψυχής. Τα Ελευσίνια Μυστήρια ετόνιζον τις ηθικές αξίες της ζωής και την ανάγκην δια τους ζώντας όπως διέλθουν μέσα εις το φως της αιωνιότητος.»
Αλλά δεν είναι μόνο τα Ελευσίνια Μυστήρια τα οποία είχαν παρόμοιες μεταφυσικές ανησυχίες με τον Χριστιανισμόν. Ήσαν και τα Δελφικά Μυστήρια, τα οποία εδάνεισαν με τον τρόπον τους στοιχεία εις τον Χριστιανισμόν. Οι αρχαίοι ναοί έχουν πολλά κοινά σημεία με τους χριστιανικούς (βωμούς, θυσιαστήρια, ιερά, κ.λ.π.) ενώ και σε τελετουργικά στοιχεία ομοιάζουν μεταξύ τους σε πολλές μορφές.

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ομοιότης των αρχαίων ελληνικών θεάτρων με τους χριστιανικούς ναούς από πλευράς δομήσεως, αρχιτεκτονικών χώρων κ.τ.λ. ενώ οι πάντες μένουν άναυδοι και έκπληκτοι μπροστά εις την εκπληκτικήν ομοιότητα των συντελεστών των αρχαίων ελληνικών έργων με τους λειτουργούς της σημερινής Εκκλησίας (χοροί- ψάλτες- ιεροφάντες- ιερείς κ.λ.π.)
Ακόμη και τα άμφια των σημερινών ιερέων έχουν πολλά κοινά σημεία με αυτά που φορούσαν οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων, με τους ηθοποιούς των θεάτρων και τους σημερινούς ιερωμένους εντός των ναών. Ο Αισχύλος, όπως είναι γνωστό κατηγορήθηκε και εξεδιώχθη, ίσως, επειδή απεκάλυψε τι φορούσαν οι ιερείς των Ελευσίνιων Μυστηρίων- κάτι που πιθανώς του εστοίχισε τον θάνατον, αν και λένε ότι τον εσκότωσε μία χελώνα που άφησε ένας αετός… (Ίδε: Ιακώβου (Γεωργίου) Πηλίλη: Η Θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων, σελ. 55).
Εις ένα έργο που είχε εκδοθεί το 1896 με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων από τον Θ. Ι. Λεφάκη (Δομίνου) υπό τον τίτλον: «Μελέτη επί των Ελευσίνιων Μυστηρίων και των Μαντείων», αναφερόμενος εις τα Μείζονα Μυστήρια, δεδομένου ότι υπήρχαν και τα Ελάσσονα Μυστήρια, γράφει εις μίαν υποσημείωσίν του τα εξής:
«Τα εν τη κίστη περικλειόμενα χρυσά μήλα ήσαν: Το μήλον της πεύκης (σύμβολον της γονιμότητος, της γενέσεως) ο σπειροειδής όφις (σύμβολον της παγκοσμίου εξελίξεως της ψυχής: της εν τη όλη δηλ. πτώσεως αυτής και της δια του πνεύματος απολυτρώσεως), το ωόν (υπενθυμίζον την σφαίραν ή την θείαν τελειότητα, ήτις είναι ο σκοπός του ανθρώπου.)
Εκ των τριών τούτων συμβόλων της αρχαίας αποκρύφου επιστήμης εγένετο χρήσις των μεν δύο εν τη Παλαιά Γραφή παρά των διακατόχων της εσωτερικής κατά παράδοσιν μωσαϊκής διδασκαλίας, του δε τρίτου, του χρυσού δηλαδή ωού, παρά της χριστιανικής θρησκείας (ως ημείς τουλάχιστον νομίζομεν) των κοκκίνων πασχαλινών αυγών και των χρυσών τοιούτων του Πατριαρχείου».
Και πιο κάτω, αναφερόμενος εις τους υποψήφιους μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων, γράφει:
«Μετέβαινον είτα εις αίθουσαν μεγάλην, περιφερή και ασθενώς φωτιζομένην. Εις το κέντρον είς κίων, εν ορειχάλκινον δένδρον ούτινος το μεταλλικόν φύλλωμα εξαπλούται επί της οροφής απάσης. Εις το φύλλωμα τούτο προσήρτηνται χίμαιραι, γοργόνες, άρπυιαι, βόες, στρύγες κ.λ.π. εικόνες λαλούσαι περί των επιγείων δεινών, περί των κατά του ανθρώπου εκμενομένων δαιμόνων. Τα θηρία ταύτα φαίνονται παραφυλάσσοντα την λείαν των. Υπό το δένδρον κάθηται επί μεγαλοπρεπούς θρόνου ο Αϊδωνεύς- Πλούτων, φέρων πορφύραν, κρατών την τρίαιναν και έχων το μέτωπο σύνοφρυ. Υπ’ αυτόν η νευρή˙ παρ’ αυτόν, τον ουδέποτε μειδιώντα θεόν του Άδου, η σύζυγός του, η μεγάλη, η ραδινή Περσεφόνη. Οι μύσται την αναγνωρίζουσιν υπό τα χαρακτηριστικά της ιεροφάντιδος, της υποκριθείσης την Θεάν κατά τα Ελευσίνια Μυστήρια (…) Δεν είναι πλέον η Παρθένος του σπηλαίου˙ ήδη γινώσκει τον του κάτω κόσμου βίον και δεινοπαθεί. Βασιλεύει επί κατωτέρων δυνάμεων είναι υπερτάτη μεταξύ των νεκρών, αλλά ξένη εν τη επικρατεία της. Αμυδρόν υπομειδίαμα διαφαίνεται επί του προσώπου της. Αμυδρόν υπομειδίαμα διαφαίνεται επί του προσώπου της. Α! εν τω υπομειδιάματι τούτω εγκλείεται η γνώσις του Καλού και του Κακού, το ανέκφραστον θέλγητρον της λύπης, της ζησάσης και βωβής λύπης. Η δεινοπάθεια διδάσκει τον οίκτον. Η Περσεφόνη υποδέχεται μετά οικτίρμονος βλέμματος τους νύστας, τους γονυκλινούντας και προσφέροντας στεφάνους εκ Ναρκίσων. Τότε αναλάμπει εις τους οφθαλμούς της φλοξ τεθνηκυϊα, ελπίς απωλεσθείσα, ανάμνησις αφεστηκυία του ουρανού!...»
Εις όλα όσα αναφέρθησαν, ο καλόπιστος αναγνώστης διαπιστώνει ότι όχι μόνον τα πασχαλινά και τα πατριαρχικά αυγά, αλλά και το χριστουγεννιάτικο δένδρο ήσαν αλιευμένα στοιχεία εκ των Ελευσινίων Μυστηρίων. Η διαφορά είναι ότι τότε είχαμε ωά ( τα αυγά που βρήκαμε ήδη και εις την Κοσμογονίαν), ενώ σήμερον τα ωά τα βάφομεν κόκκινα για το Πάσχα ή χρυσά για το Πατριαρχείον τότε το δέντρο των Ελευσίνιων Μυστηρίων το εστολίζαμε με εικόνες που ενεφάνιζαν μυθολογικά πρόσωπα, ενώ σήμερον το χριστουγεννιάτικο δένδρο το στολίζομεν με εικόνες από την Αγίαν Οικογένειαν.
Βρίσκομεν την ευκαιρίαν να πούμε, ότι το χριστουγεννιάτικο δένδρο, που κάποιοι μας λένε ότι μας το έφεραν οι Βαυαροί, όχι μόνον είναι ένα πανάρχαιο ελληνικό βουκολικό έθιμο (ακόμη και σήμερον οι ποιμένες κρεμούν εις τα δένδρα που έχουν τις στάνες των μυζήθρες, καρδάρια κ.λ.π.) αλλά και ένα πανάρχαιο έθιμο των Ελευσίνιων Μυστηρίων, που κάποιοι επί χρόνια αποσιωπούσαν.
Ο γράφων, για το θέμα αυτό έκανε τρεις φορές τηλεοπτικήν εκπομπήν εις το «Ντοκουμέντο της Εβδομάδος» της «ΤΗΛΕΤΩΡΑ» την 26ην Δεκεμβρίου 1995 την 28ην Δεκεμβρίου 1997 (μαζί με τον συνεργάτη του Γεώργιο Κων. Βλαχάκη) και την 27ην Δεκεμβρίου 1998.
Και δεν θα θέλαμε να κάνωμε αναφοράν δια την «Παρθένον του σπηλαίου» των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μιας και οι συνειρμοί μας πλέον είναι κάτι περισσότερον από απλοί συλλογισμοί με τις όποιες προεκτάσεις των εις την χριστιανικήν μας διδασκαλίαν, αν θυμηθούμε, βεβαίως και το Κοντάκιον του Ρωμανού του Μελωδού, που ψάλλομεν εις την Εκκλησία κατά την ημέραν των Χριστουγέννων εις ήχον γ΄:

«Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει και η γη το σπήλαιον τω απροσίτω προσάγει, Άγγελοι μετά ποιμένων δοξολογούσι Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι δι’ ημάς γαρ εγεννήθη Παιδίον νέον ο προ αιώνων Θεός».

Τι έχουν να πουν τώρα οι κάθε είδους μιμητές;

Ελπίζω να αντελήφθησαν τα μακραίωνη πλάνη τους.

Χρόνια Πολλά.

ΠΗΓΗ