ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ
1. Σήμερα, αδελφοί μου χριστιανοί, θα σας πω λίγα λόγια για τον άγιο Αθανάσιο, Πατριάρχη Αλεξανδρείας, του οποίου την μνήμη εορτάζει η Εκκλησία μας. Ο άγιος Αθανάσιος, αγαπητοί μου, είναι ο μεγαλύτερος πατέρας της αρχαίας Εκκλησίας. Φωτίστηκε πολύ από τον Θεό, ώστε αυτός, περισσότερο απ᾽ όλους τους άλλους κατανόησε το μυστήριο της Αγίας Τριάδος και το εξέφρασε.
Γιά την υπεράσπιση δε της αλήθειας υπέστη διωγμούς και εξορίες, πέντε τον αριθμό. Είναι ομολογητής και μάρτυρας. Στο ανάστημά του ήταν κοντός. Αλλά η Εκκλησία τον είπε «Μέγα» και τον παρομοίασε με Άτλαντα. Τον είπε «άτλαντα» Ορθοδοξίας! Πραγματικά! Στούς ώμους του, μόνος αυτός, κράτησε στην εποχή του όλη την πίστη!
2. Από μικρός διάβαζε πολύ την Αγία Γραφή, την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τόσο ώστε, όπως μας λέγουν οι βιογράφοι του, την έμαθε απέξω. Σπούδασε και την κοσμική σοφία· δεν έδωσε όμως την καρδιά του στα μαθήματα αυτής, αλλά την έδωσε στα θεικά νοήματα της Αγίας Γραφής, από τα οποία είχε συναρπασθεί. Μεγαλώνοντας γνωρίστηκε με έξοχο εκκλησιαστικό άνδρα, με τον αρχιεπίσκοπο της Αλεξάνδρειας τον Αλέξανδρο, ο οποίος εθαύμασε την αρετή του νεαρού Αθανασίου και τον ανέλαβε υπό την πνευματική του προστασία. Μεγάλη σημασία όμως για την πνευματική πρόοδο του Αθανασίου είχε η γνωριμία του με τον άγιο Αντώνιο, τον καθηγητή της ερήμου. Ο μεγάλος αυτός ασκητής βοήθησε και στήριζε πολύ τον Αθανάσιο, όχι μόνο όταν ήταν νεαρός και πήγαινε κοντά του στην έρημο, αλλά και αργότερα, όταν έγινε ποιμένας και έδινε μάχες εναντίον των αιρετικών.
3. Ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας Αλέξανδρος, που παρακολουθούσε την πρόοδο του Αθανασίου και ήθελε την ανάδειξή του για την ωφέλεια της Εκκλησίας, τον χειροτόνησε διάκονο και τον προσέλαβε άμεσο βοηθό του. Την περίοδο αυτή ο νεαρός διάκονος ολοκλήρωσε δύο του βιβλία, το «Κατά Ελλήνων» και το «Περί ενανθρωπήσεως του Λόγου». Στο πρώτο του βιβλίο μιλάει για την πλάνη της ειδωλολατρίας των Ελλήνων, που τους έκανε να καταπέσουν τόσο, ώστε, παρά την φιλοσοφία τους, να μεταχερίζονται τα όργανα του σώματός τους και τις δυνάμεις της ψυχής τους για την διάπραξη του κακού (βλ. Λόγος κατά Ελλήνων 5, ΒΕΠ 30,34-35). Στο δεύτερό του βιβλίο ο άγιος, στο «Περί ενανθρωπήσεως του Λόγου», μιλάει γι᾽ αυτό που γιορτάσαμε τα Χριστούγεννα, για το ότι ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος. Καί λέγει για τον σκοπό της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού αυτόν τον σύντομο λόγο: «Αυτός ενηνθρώπησεν, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν»! Ο Θεός δηλαδή έγινε άνθρωπος, για να κάνει τον άνθρωπο θεό! Γιά να θεώσει τον άνθρωπο! Καί αφού στην Κοιλία της Θεοτόκου ενώθηκε στο Πρόσωπο του Ιησού Χριστού η θεία φύση με την δική μας την ανθρώπινη φύση, άρα και εμείς, στην Κοιλία της Θεοτόκου Εκκλησίας, μπορούμε, διά των θείων Μυστηρίων, να ενωθούμε με την θεία φύση και να πετύχουμε την θέωση. «Ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να κάνει τον άνθρωπο θεό», είπε ο άγιος Αθανάσιος.
4. Τον Μέγα Αθανάσιο τον περίμεναν μεγάλοι αγώνες, οι οποίοι έφεραν δόξα σ᾽ αυτόν και στην Εκκλησία. Εκείνον τον καιρόν, αγαπητοί μου, εμφανίστηκε ο Άρειος. Αυτός καταγόταν από την Λιβύη, αλλά κατοικούσε στην Αλεξάνδρεια και σπούδαζε φιλοσοφία. Φαινόταν ότι ζούσε ασκητικό βίο, αλλά επειδή την θεολογία την έκρινε με την φιλοσοφία, αλλά και κυρίως γιατί ήταν υπερήφανος και δεν είχε λοιπόν την Χάρη του Θεού, γι᾽ αυτό και έπεσε σε μεγάλη βλασφημία. Βλασφήμησε το Πρόσωπο του Υιού του Θεού, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Δεν δεχόταν ότι ο Χριστός ήταν πραγματικός Θεός, όμοιος με τον Πατέρα. Δεν Τον δεχόταν ότι ήταν προαιώνιος Θεός, συναίδιος με τον Πατέρα, αλλά Τον κήρυττε ως κτίσμα του Θεού. Τα έλεγε δε αυτά τα βλάσφημά του ο Άρειος με δύναμη φιλοσοφικού λόγου, γι᾽ αυτό και έπειθε πολλούς στην πλάνη του. Ακόμη έπειθε και ιερείς και μάλιστα και αρχιερείς. Δημιούργησε κόμμα στην Εκκλησία, έκανε «αρειανιστές». Το πράγμα δημιούργησε ταραχή και στην Εκκλησία και στην κοινωνία. Γι᾽ αυτό ο αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος, για να φανεί η αλήθεια και για την ειρήνευση των ανθρώπων, συνεκάλεσε το 325 στην Νίκαια της Βιθυνίας την Α´ Οικουμενική Σύνοδο.
Στην Σύνοδο αυτή μετείχε και ο άγιος Αθανάσιος, διάκονος ων. Αν και διάκονος ο Αθανάσιος, όμως, εκπροσωπώντας τον Γέροντα Επίσκοπό του Αλεξανδρείας Αλέξανδρο, μίλησε, ενώπιον των 318 Πατέρων της Συνόδου, με δύναμη πολύ και απέδειξε από την Αγία Γραφή και την Ιερή Παράδοση ότι ο Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, είναι όμοιος με τον Θεό Πατέρα. Ότι είναι συνάναρχος και συναίδιος αυτού. Ότι δηλαδή δεν υπήρχε χρονική στιγμή κατά την οποία δεν υπήρχε ο Υιός, όπως έλεγε ο Άρειος. Ο άγιος Αθανάσιος απέδειξε από τις Γραφές και διακήρυξε αυτό το δόγμα της πίστης μας: «Άμα Πατήρ, άμα Υιός»! Ο Υιός του Θεού δηλαδή δεν γεννήθηκε «εν χρόνω», όπως όλα τα δημιουργήματα, αλλά γεννήθηκε «αίδια» (= άχρονα) από τον Θεό Πατέρα. Ο Χριστός δεν είναι κτίσμα, αλλά είναι Θεός αληθινός. Είναι «ομοούσιος» με τον Θεό Πατέρα.
5. Ο διάκονος άγιος Αθανάσιος απέβηκε το κύριο πρόσωπο της Α´ Οικουμενικής Συνόδου. Η Σύνοδος κατεδίκασε την διδασκαλία του Αρείου, αλλά αυτός ο Άρειος φρόντιζε και μετά την καταδίκη του να την διαδίδει και να αποκτά περισσότερους οπαδούς. Έτσι και όταν ο άγιος Αθανάσιος, μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, έγινε πατριάρχης Αλεξανδρείας, οι αρειανοί του δημιουργούσαν πολλές ενοχλήσεις. Πετύχαιναν μάλιστα, επηρεάζοντες και αυτόν τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, να τον εκτοπίζουν από τον θρόνο του και να τον στέλλουν εξορία. Γιά τα ορθόδοξα δόγματα της Νικαίας πέντε φορές, αγαπητοί μου, πέντε φορές ο άγιος Αθανάσιος πήγε εξορία. Αλλά όλες τις σωματικές ταλαιπωρίες και τα ψυχικά του βάσανα τα υπέφερε καρτερικώτατα και δεν υπεχώρησε καθόλου στον αγώνα του για την πίστη. Δίδαγμα αυτό και παράδειγμα αυτό και για σας τους λαικούς, αλλά προ παντός για μας τους κληρικούς και μάλιστα για μένα τον επίσκοπο.Παράδειγμα ότι πρέπει να αγωνιζόμαστε για την ορθόδοξη πίστη μας. Γιά την υπεράσπιση της πίστης μας, χριστιανοί μου, να είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι και εξορίες και φυλακές και μαρτύρια, με την Χάρη του Θεού, να υποστούμε. Έτσι είναι! Όχι μόνο να φέρουμε τα ονόματα των αγίων και να εορτάζουμε πανηγυρικά την μνήμη τους, αλλά να μιμούμαστε και το άγιό τους παράδειγμα και τους αγώνες τους για την πίστη. Σας λέγω δε, αδελφοί μου χριστιανοί, ότι και σήμερα υπάρχουν αρειανοί, που δεν πιστεύουν την θεότητα του Χριστού μας. Οι λέγόμενοι Χιλιαστές και ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά, για παράδειγμα, είναι εγγόνια του Αρείου, που επολέμησε ο άγιος Αθανάσιος.
6. Τέλος, στα πνευματικά του τέκνα ο άγιος Αθανάσιος, που λυπούνταν για τους διωγμούς του, τους έλεγε σε κάθε ταλαιπωρία που του συνέβαινε αυτό το ωραίο: «Νεφύδριόν εστιν και θάττον παρελεύσεται»! «Σύννεφο» δηλαδή θα είναι αυτό το κακό που του έγινε και σύντομα θα φύγει. Ενθυμούμαι τώρα, όταν ήμουν φοιτητής, στα κηρύγματα του πατρός Αυγουστίνου, του συγχρόνου αυτού ομολογητού και αγωνιστού της πίστης μας, ερχόταν μία πολύ νεαρά χήρα γυναίκα με το μικρό της το παιδάκι, 5 ετών στην ηλικία. Γιάννης ήταν το όνομα του μικρού. Η μητέρα του, απ᾽ αυτή την ηλικία, του μάθαινε λογάκια από τους αγίους πατέρες. Καί ρωτάγαμε εμείς οι φοιτητές τον μικρό: «Γιαννάκη, τι είπε ο άγιος Αθανάσιος;». Καί ο μικρούλης με την χαριτωμένη του φωνούλα έλεγε: «Συννεφάκι είναι και γρήγορα θα περάσει»!
Ας μας είναι, αγαπητοί μου, παρηγοριά αυτός ο λόγος του αγίου στα δύσκολα της ζωής μας. Καί η κρίση στην αγαπημένη μας πατρίδα «συννεφάκι είναι και γρήγορα θα περάσει»! ΑΜΗΝ.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου