Από το βίο του άγίου 'Ιωάννου του ελεήμονος
ΘΕΛΟΝΤΑΣ ο μακάριος 'Ιωάννης να διορθώσει εκείνους τούς ράθυμους, πού δεν συμμετείχαν με επιμέλεια στις ιερές ακολουθίες, έκανε κάτι το αξιομνημόνευτο: Μιαν επίσημη μέρα - επειδή είχε διαπιστώσει ότι πολλοί αμελείς έβγαιναν μετά την ανάγνωση του άγίου Ευαγγελίου από την εκκλησία και φλυαρούσαν άσκοπα μεταξύ τους - αφήνει κι αυτός τη θεία ιερουργία, βγαίνει από το ναό και κάθεται μαζί με όλους τούς άλλους.
'Όλοι παραξενεύτηκαν μ' αυτό. Τότε εκείνος τούς εξήγησε: δεν πρέπει ν' απορείτε. 'Όπου βρίσκονται τα πρόβατα, εκεί εξάπαντος πρέπει να είναι και ο βοσκός γιατί τις λειτουργικές συνάξεις τις κάνουμε, σύμφωνα με την παράδοση, για σας και για τη δική σας ωφέλεια. " Αν λοιπόν εσείς κάθεστε έξω, τότε είναι ανώφελος ο κόπος μας. να γιατί αποφάσισα, όταν εσείς βγαίνετε έξω, να βγαίνω κι εγώ μαζί σας και όταν πάλι μπαίνετε, να μπαίνω κι εγώ.
Έτσι διορθώθηκαν πολλοί και λυτρώθηκαν από την κακή συνήθεια.
Άλλά κι εκείνους πού ασύνετα συζητούσαν μέσα στην εκκλησία, φρόντιζε όσο μπορούσε να τούς διορθώνει.
Αν όμως έβλεπε κανέναν, μετά από μία και δύο συμβουλές, να μη διορθώνεται, τον
έβγαζε αμέσως έξω, λέγοντάς του και τον Δεσποτικό λόγο: «Τον οίκον του Θεού, οίκον προσευχής δει εΙναι» (πρβλ. Λουκ. 19:46). Εκείνους πάλι πού συμμετείχαν με ευλάβεια και κατάνυξη στις ακολουθίες, τούς επαινούσε, επιδοκίμαζε τη φιλοθεΐα τους, ακόμα και με τιμητικά αξιώματα τούς επιβράβευε.
Του αββά Ησαΐα
Όταν προσεύχεσαι, πρόσεχε, μην τυχόν δείξεις καταφρόνηση (στην ιερότητα του έργου) με την αμέλειά σου, αντί να τιμάς το Θεό, Τον παροργίζεις. Στάσου με φόβο Θεού. Μη γέρνεις στον τοίχο και μη χαλαρώνεις τα πόδια σου, με το να στηρίζεσαι ατό ένα και να ξεκουράζεις το άλλο, όπως (κάνουν) οι άσχετοι. και την καρδιά σου να τη συγκρατείς, για να μην ασχολείται με τα θελήματά σου(την ώρα της προσευχης). 'Έτσι ο Θεός θα δεχθεί τη θυσία σου.
Του άγίου Έφραίμ
Αδελφέ, να σηκώνεσαι πρόθυμα για τη δοξολογία του Θεού, ώστε και ο πιο αμελής, βλέποντας τη δική σου προθυμία, να διεγείρει την ψυχή του στη νίψη, σύμφωνα μ' εκείνον πού λέει: «Πρόφθασαν οι οφθαλμοί μου προς άρθρον του μελετάν τα λόγιά σου»(Ψαλμ. 118:148). και επίσης, «Μεσονύκτιων εξεγειρόμην του εξομολογείστε σοι επί τα κρίματα της δικαιοσύνης σου» (Ψαλμ. 118:62). "Αν μάλιστα συμβεί να σε πάρει βαριά ο ύπνος, ίσως από δαιμονική ενέργεια, και να χάσεις έτσι το μεγαλύτερο μέρος της ακολουθίας, μόλις ξυπνήσεις, μην καθυστερήσεις να πας στη σύναξη, λέγοντας μέσα σου, "Τώρα όπου να 'ναι τελειώνει η ακολουθία, που να πάω πια εγώ;". μην πεις έτσι. Γιατί αυτός είναι λόγος οκνηρών και ράθυμων (ανθρώπων). Άλλά καλύτερα σήκω γρήγορα και τρέξε στην ακολουθία, όπως εν ας πού δέχεται επίθεση και όπως το ζαρκάδι πού φεύγει από τις παγίδες (Παροιμ. 6:5). Γιατί πρέπει να ξέρεις, ότι, όπως αυτοί πού ζουν αμαρτωλά, θ' απολογηθούν την ημέρα της κρίσεως για κάθε ρήμα και για κάθε λόγο ανώφελο
(πρβλ. Ματθ. 12:36), έτσι και καθένας πού τρέχει ατό καλό, θα πάρει μισθό για κάθε ρήμα και κάθε λόγο καλό. Κι αν ακόμα προλάβεις μόνο την τελευταία ευχή, μπες ( στο ναό) χωρίς να ντραπείς. Κι έτσι την άλλη φορά θα βρεθείς πιο πρόθυμος στο έργο του Κυρίου. Αν όμως το αφήσεις από αμέλεια, χωρίς ανάγκη ή αρρώστια, θα ζημιωθείς πολύ.
Όταν σταθείς να δοξολογήσεις τον Κύριο και Σωτήρα μας 'Ιησού Χριστό είτε ανάμεσα στους αδελφούς, κατά την ώρα της ακολουθίας, είτε μόνος σου, και καταλάβεις πώς αρχίζει να σε ενοχλεί ή νύστα, αντιστάσου με υπομονή και καρτερία. Κι αν φανεί πώς σε αιχμαλώτισε και μία και δύο φορές, μη μετακινηθείς από τη θέση σου και θα βρεις μεγάλη ωφέλεια. το πάθος αυτό του ακατάσχετου ύπνου μοιάζει με τη γαστριμαργία: 'Όταν κανείς συνηθίσει να τρώει πολύ, γίνεται πολύ απαιτητική και ή φύση του' όταν όμως συνηθίσει στην εγκράτεια τότε, ούτε και ή φύση του επιζητεί την πολυφαγία. το ίδιο συμβαίνει και με τον ύπνο. Πώς λοιπόν θα τολμήσεις' αφήσεις την κοινή ακολουθία (στο ναό) και να βγεις πριν την απόλυση, χωρίς μεγάλη ανάγκη; Άραγε, αδελφέ (μου), εάν ήσουν καλεσμένος σε δείπνο κάποιου πλουσίου, θα τολμούσες να σηκωθείς ανάμεσα από αυτούς πού θα κάθονταν μαζί σου ατό τραπέζι και να φύγεις για το σπίτι σου; Δεν θα έμενες μέχρις ότου όλοι μαζί σηκωθούν να φύγουν;
Όταν μπαίνουμε σ' έναν οίκο του Κυρίου, ας φεύγει από το νου μας κάθε ρεμβασμός, άς προσηλώνεται ο εσωτερικός μας άνθρωπος στη θεωρία (του Θεού) και την προσευχή και ας μην ταράζουν το νου μας οποιοιδήποτε κακοί λογισμοί. "Ας συλλογιστούμε μπροστά σε ποιόν στεκόμαστε την ώρα της προσευχής, και ας είναι όλη ή ψυχή και ή καρδιά μας στραμμένη σ' Αυτόν, χωρίς να φαντάζεται τίποτε άλλο.
Θα καταλάβεις αυτό πού λέω και με το έξης παράδειγμα: "Αν πάρει κάποιος στο χέρι του ένα σακούλι νομίσματα και πάει ατό παζάρι για ν' αγοράσει βόδια, μήπως θα περιεργάζεται τούς χοίρους;" Αν πάλι θέλει ν' αγοράσει γαϊδούρια, μήπως θα παρατηρεί τούς σκύλους; Δεν θα είναι όλη του ή προσοχή δοσμένη σ' αυτά πού θέλει (ν' αγοράσει); Αυτά μονάχα Δεν θα εξετάζει προσεκτικά, για να μην εξαπατηθεί και να μη χάσει ασυλλόγιστα τα χρήματα πού έχει στα χέρια του; 'Έτσι κι εμείς, όταν μπούμε στον ιερό ναό και σταθούμε μπροστά στο Θεό, άς υψώσουμε όλη τη διάνοιά μας σ' Αυτόν και άς προσέχουμε και άς συλλογιζόμαστε μόνο όσα αναφέρονται σ' Αυτόν, για να κερδίσουμε έτσι τη σωτηρία μας και ν' απολαύσουμε τα ουράνια αγαθά. Μα ούτε κι έναν λόγο να μην αλλάξουμε με τον διπλανό μας, για να μην παροργίσουμε, αντί να ευαρεστήσουμε, τον Ποιητή του ουρανού και της γης. 'Όπως οι άγγελοι με πολύ τρόμο στέκουν κοντά στο Δημιουργό και τον υμνούν, έτσι πρέπει κι εμείς να στεκόμαστε την ώρα της ψαλμωδίας.
"Αν τυχόν ο αδελφός, πού βρίσκεται δίπλα σου, είναι άρρωστος σωματικά και βήχει η φτύνει συχνά, μη φύγεις ενοχλημένος από κοντά του, αλλά θυμήσου, ότι πολλοί αφιερώθηκαν στην υπηρεσία αρρώστων και λεπρών_ για να κερδίσουν από αυτό πολλά(πνευματικά αγαθά), μαθαίνοντας στην πράξη την αγάπη και την ευσπλαχνία. Κι εσύ λοιπόν, αφού έχεις το ίδιο σώμα, Δεν βρίσκεσαι μακριά από τέτοιες αρρώστιες, μολονότι για την ώρα, χάρη στη φιλανθρωπία του Θεού, είσαι υγιής. Γι' αυτό να μην καυχιέσαι σε βάρος του αρρώστου, αλλά να φοβάσαι μην πάθεις τα ίδια και χειρότερα, και να φυλάγεσαι δείχνοντας συμπάθεια στον αδελφό.
Όταν γίνεται προσευχή, ο αμελής βιάζεται ν' ακούσει το «'Αμήν». Απεναντίας, αυτός πού προσεύχεται με προσοχή και αυτοσυγκέντρωση, Δεν βαριέται και δεν αδημονεί. ("Ας προσέξουμε,) μήπως λεχθεί και για μας το προφητικό: «'Εγγύς ει σύ του στόματος αυτών και πόρρω από των νεφρών αυτών» (Ίερ.12:2).
'Αδελφέ, όταν οι άλλοι στέκονται στην ακολουθία, δοξολογούν το Θεό' κι εσύ αφήνεις το νου σου να περιπλανιέται έξω; Δεν ξέρεις ότι βλάπτεις έτσι τον εαυτό σου; Πες μέσα σου:
Άραγε, αν ήταν για προσφορά χρημάτων ή άλλων υλικών αγαθών, Δεν θα έτρεχα να προλάβω πριν απ' όλους;
Κι αν έχω για τα υλικά τέτοιο ενδιαφέρον, δεν θα πρέπει να δείξω πολύ μεγαλύτερα για τα πνευματικά;
Νά έχεις το πνεύμα των αγίων, για να βρεθείς μαζί μ' αυτούς στη βασιλεία των ουρανών.
Του άγίου Διαδόχου
Όταν ψυχή βρίσκεται σε αφθονία των φυσικών της καρπών, τότε και την ψαλμωδία εκτελεί με δυνατότερη φωνή και με το στόμα πιο πολύ θέλει να προσεύχεται. Όταν όμως δέχεται την ενέργεια τού Άγίου Πνεύματος, τότε ψάλλει με κάθε άνεση και γλυκύτητα και προσεύχεται με την καρδιά ολόκληρη. Στην πρώτη περίπτωση ακολουθεί μία φαντασμένη χαρά. ατή δεύτερη ακολουθούν πνευματικά δάκρυα και ατή συνέχεια μία ειρηνική και χαρούμενη ψυχική διάθεση. (το τελευταίο συμβαίνει,) επειδή, με τη μετρημένη φωνή, ή μνήμη (τού Θεού) μένει ζωηρή και κάνει να έρχονται Στην καρδιά νοήματα ήρεμα και κατανυκτικά. Από αυτά μπορούμε πράγματι να δούμε τούς σπόρους της προσευχής να σπέρνονται στη γη της καρδιάς με δάκρυα και με την ελπίδα της χαράς τού θερισμού. Όταν ωστόσο βρισκόμαστε κάτω από το βάρος πολλής αθυμίας, πρέπει να εκτελούμε την ψαλμωδία με κάπως δυνατότερη φωνή, ανακρούοντας τις χορδές της ψυχής με τη χαρά της ελπίδας, ώσπου να διαλυθεί το βαρύ εκείνο σύννεφο (της αθυμίας) με τούς ανέμους της μελωδίας.
Από το Γεροντικό
Ο αββάς Μακάριος ο μέγας, όταν γινόταν ή απόλυση της εκκλησίας, έλεγε στους αδελφούς: Φεύγετε, αδελφοί!
Κάποιος από τούς γέροντες τον ρωτούσε (καμιά φορά):
Πάτερ, πού πιο μακριά απ' αυτή την έρημο μπορούμε να φύγουμε;
Εκείνος τότε, αφού έβαζε το δάχτυλο στο στόμα του, έλεγε: Απ' αυτό να φύγετε!
Ύστερα έμπαινε στο κελί του, έκλεινε την πόρτα και καθόταν εκεί.
Ένας γέροντας είπε:
Αυτοί πού προσεύχονται στο Θεό, πρέπει να κάνουν την προσευχή με ειρήνη και ησυχία πολλή και τρόπο καλό.
Νά μην ταράζουν ούτε τον εαυτό τους ούτε τούς άλλους με αταίριαστες και συγκεχυμένες κραυγές, αλλά ν' απευθύνονται στον Κύριο με μόχθο καρδιάς και νίψη λογισμών. Γιατί με τις προσευχές και την κατάνυξη συμβαίνει ότι και μ' αυτούς πού έχουν σωματικές παθήσεις: Ορισμένοι δηλαδή, όταν καυτηριάζονται ή χειρουργούνται, σηκώνουν τον πόνο με γενναιότητα και υπομονή, χωρίς να φωνάζουν ή να ταράζονται, αλλά υπομένοντας με αυτοκυριαρχία και σιωπή στους πόνους της θεραπείας. "Άλλοι, αντίθετα, πού πάσχουν από την ίδια αρρώστια και υποβάλλονται στην ίδια θεραπεία, αντιδρούν με ενοχλητικές κραυγές και προξενούν ταραχή. και όμως, το ίδιο πονούν και αυτοί πού φωνάζουν και αυτοί πού δεν φωνάζουν. 'Έτσι λοιπόν υπάρχουν και μερικοί, πού προσεύχονται με ησυχία και διατηρούν την καρδιά τους περισσότερο σε κατάσταση αταραξίας. "Άλλοι πάλι δεν ελέγχουν τον εαυτό τους και, όταν λένε προσευχές, δημιουργούν ταραχή και θόρυβο, ώστε να σκανδαλίζονται κι αυτοί πού τούς ακούνε. τον δούλο του Θεού όμως δεν πρέπει να τον χαρακτηρίζει ή ακαταστασία, αλλά ή ταπεινοφροσύνη και ή ειρηνικότητα σε όλα. Γιατί (ο Κύριος με) το στόμα του προφήτη λέει: «Επί τίνα επιβλέψω, αλλά ή Επί τον ταπεινόν και ήσύχιον και τρέμοντά μου τους λόγους;» (Ήσ. 66:2). Αυτοί πού έχουν τέτοια διαγωγή, οικοδομούν και όλους όσοι τούς βλέπουν.
Όταν ψυχή βρίσκεται σε αφθονία των φυσικών της καρπών, τότε και την ψαλμωδία εκτελεί με δυνατότερη φωνή και με το στόμα πιο πολύ θέλει να προσεύχεται. Όταν όμως δέχεται την ενέργεια τού Άγίου Πνεύματος, τότε ψάλλει με κάθε άνεση και γλυκύτητα και προσεύχεται με την καρδιά ολόκληρη. Στην πρώτη περίπτωση ακολουθεί μία φαντασμένη χαρά. ατή δεύτερη ακολουθούν πνευματικά δάκρυα και ατή συνέχεια μία ειρηνική και χαρούμενη ψυχική διάθεση. (το τελευταίο συμβαίνει,) επειδή, με τη μετρημένη φωνή, ή μνήμη (τού Θεού) μένει ζωηρή και κάνει να έρχονται Στην καρδιά νοήματα ήρεμα και κατανυκτικά. Από αυτά μπορούμε πράγματι να δούμε τούς σπόρους της προσευχής να σπέρνονται στη γη της καρδιάς με δάκρυα και με την ελπίδα της χαράς τού θερισμού. Όταν ωστόσο βρισκόμαστε κάτω από το βάρος πολλής αθυμίας, πρέπει να εκτελούμε την ψαλμωδία με κάπως δυνατότερη φωνή, ανακρούοντας τις χορδές της ψυχής με τη χαρά της ελπίδας, ώσπου να διαλυθεί το βαρύ εκείνο σύννεφο (της αθυμίας) με τούς ανέμους της μελωδίας.
Από το Γεροντικό
Ο αββάς Μακάριος ο μέγας, όταν γινόταν ή απόλυση της εκκλησίας, έλεγε στους αδελφούς: Φεύγετε, αδελφοί!
Κάποιος από τούς γέροντες τον ρωτούσε (καμιά φορά):
Πάτερ, πού πιο μακριά απ' αυτή την έρημο μπορούμε να φύγουμε;
Εκείνος τότε, αφού έβαζε το δάχτυλο στο στόμα του, έλεγε: Απ' αυτό να φύγετε!
Ύστερα έμπαινε στο κελί του, έκλεινε την πόρτα και καθόταν εκεί.
Ένας γέροντας είπε:
Αυτοί πού προσεύχονται στο Θεό, πρέπει να κάνουν την προσευχή με ειρήνη και ησυχία πολλή και τρόπο καλό.
Νά μην ταράζουν ούτε τον εαυτό τους ούτε τούς άλλους με αταίριαστες και συγκεχυμένες κραυγές, αλλά ν' απευθύνονται στον Κύριο με μόχθο καρδιάς και νίψη λογισμών. Γιατί με τις προσευχές και την κατάνυξη συμβαίνει ότι και μ' αυτούς πού έχουν σωματικές παθήσεις: Ορισμένοι δηλαδή, όταν καυτηριάζονται ή χειρουργούνται, σηκώνουν τον πόνο με γενναιότητα και υπομονή, χωρίς να φωνάζουν ή να ταράζονται, αλλά υπομένοντας με αυτοκυριαρχία και σιωπή στους πόνους της θεραπείας. "Άλλοι, αντίθετα, πού πάσχουν από την ίδια αρρώστια και υποβάλλονται στην ίδια θεραπεία, αντιδρούν με ενοχλητικές κραυγές και προξενούν ταραχή. και όμως, το ίδιο πονούν και αυτοί πού φωνάζουν και αυτοί πού δεν φωνάζουν. 'Έτσι λοιπόν υπάρχουν και μερικοί, πού προσεύχονται με ησυχία και διατηρούν την καρδιά τους περισσότερο σε κατάσταση αταραξίας. "Άλλοι πάλι δεν ελέγχουν τον εαυτό τους και, όταν λένε προσευχές, δημιουργούν ταραχή και θόρυβο, ώστε να σκανδαλίζονται κι αυτοί πού τούς ακούνε. τον δούλο του Θεού όμως δεν πρέπει να τον χαρακτηρίζει ή ακαταστασία, αλλά ή ταπεινοφροσύνη και ή ειρηνικότητα σε όλα. Γιατί (ο Κύριος με) το στόμα του προφήτη λέει: «Επί τίνα επιβλέψω, αλλά ή Επί τον ταπεινόν και ήσύχιον και τρέμοντά μου τους λόγους;» (Ήσ. 66:2). Αυτοί πού έχουν τέτοια διαγωγή, οικοδομούν και όλους όσοι τούς βλέπουν.
Ένας γέροντας είπε:
Αν βρεθεί κανείς στην εκκλησία, είτε με πολλούς είτε με λίγους, και κλείσει το στόμα του για να μην ψάλλει ατό Θεό, αυτός κάνει το έργο των δαιμόνων' γιατί οι δαίμονες, επειδή δεν μπορούν ν' ακούσουν τον έπαινο του Χριστού καταργούν κι αυτούς που ψάλλουν.
Ο αββάς Ευάγριος είπε:
Μεγάλο πράγμα είναι το να προσεύχεται κανείς απερίσπαστα. Μεγαλύτερο όμως είναι το να ψάλλει απερίσπαστα.
Άντιόχου του Πανδέκτη
Η ψαλμωδία είναι έργο των ασωμάτων Δυνάμεων, πού στέκονται κοντά στο θεό και τον υμνολογούν ακατάπαυστα, όπως είναι ειπωμένο: «Αινείτε τον Κύριον εκ των ουρανών πάντες οι άγγελοι αυτού και πασαι αί δυνάμεις αυτού» (πρβλ. Ψαλμ. 148: 1-2). Αυτό όμως είναι και όλων των ανθρώπων έργο, γιατί λέει: «Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον» (Ψαλμ. 150:6).
"Η ψαλμωδία είναι θυσία συνεχής και θυσία αινέσεως, όπως έχει γραφτεί: «Θυσία αινέσεως δοξάσει με» (Ψαλμ. 49:23).
Ας σταθούμε λοιπόν με ζωντάνια, αγαπητοί, στην ψαλμωδία και την προσευχή, αποδιώχνοντας τις επιθέσεις των λογισμών και των (βιοτικών) φροντίδων. Γιατί συνηθίζουν οι δαίμονες, όταν δουν κάποιον να ψάλλει ή να προσεύχεται με ζήλο, τότε ακριβώς να τού υποβάλλουν σκέψεις για διάφορες υποθέσεις, αναγκαίες τάχα, στρέφοντας το νού του στην αναζήτηση λύσεων γι' αυτές, έτσι πού να μπλεχθεί ο νούς με την ενθύμησή τους και να χάσει τη γλυκύτητα της ψαλμωδίας. Γι' αυτό και ο Χριστός «εκ στόματος νηπίων», δηλαδή εκείνων πού για τη ακακία τους είναι σαν τα νήπια, «καταρτίζει αίνον» (Ψαλμ. 8:3), ώστε, με την ψαλμωδία τους, να καταλύσει την εξουσία τού τυράννου μας διαβόλου, τού εχθρού των αρετών και προστάτη της κακίας.
Κι εμείς λοιπόν, όταν υμνολογούμε τον Κύριο με απλότητα, εξουδετερώνουμε και αχρηστεύουμε τα τεχνάσματα τού διαβόλου. Γι' αυτό ας είναι Τι ψαλμωδία συνεχής γιατί και μόνο Τι αναφορά τού ονόματος τού θεού διώχνει μακριά τούς δαίμονες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου